Phẩm Lớn

AN 3.61 Quan Điểm Ngoại Đạo Titthāyatanasutta

Này các Tỳ-kheo, có ba quan điểm ngoại đạo(sectarian tenets / ngoại đạo kiến) này—khi được người trí truy cứu, gạn hỏi, và thẩm vấn kỹ lưỡng—nếu đi đến cùng cực, sẽ kết thúc bằng sự không hành động. Ba quan điểm đó là gì?

Có những sa-môn và bà-la-môn chủ trương học thuyết và quan điểm này: 'Mọi thứ mà cá nhân này trải nghiệm—dù là lạc, khổ, hay không khổ không lạc—đều là do việc làm trong quá khứ(past deeds / túc nghiệp).'

Có những sa-môn và bà-la-môn chủ trương học thuyết và quan điểm này: 'Mọi thứ mà cá nhân này trải nghiệm—dù là lạc, khổ, hay không khổ không lạc—đều là do sự sáng tạo của Đấng Toàn Năng(God Almighty's creation / Thần Ngã tạo hóa).'

Có những sa-môn và bà-la-môn chủ trương học thuyết và quan điểm này: 'Mọi thứ mà cá nhân này trải nghiệm—dù là lạc, khổ, hay không khổ không lạc—đều không có nguyên nhân hay lý do(no cause or reason / vô nhân vô duyên).'

Về điều này, Ta đã đến gặp các sa-môn và bà-la-môn có quan điểm rằng mọi thứ được trải nghiệm đều do việc làm trong quá khứ, và Ta hỏi họ: 'Có thật các tôn giả có quan điểm như vậy không?' Và họ trả lời: 'Đúng vậy'. Ta nói với họ: 'Nếu vậy, các vị có thể sát sinh, lấy của không cho, tà dâm; nói dối, nói hai lưỡi, nói lời độc ác, hoặc nói lời vô ích; tham lam, sân hận, hoặc có tà kiến, tất cả đều do việc làm trong quá khứ.'

Những người tin rằng việc làm trong quá khứ là quan trọng nhất thì không có nhiệt tâm(enthusiasm / tinh tấn), không có nỗ lực(effort / tinh cần), không có ý niệm về những việc nên làm và không nên làm. Vì họ không thực sự thấy có những việc nên làm và không nên làm, nên họ thiếu chánh niệm và không phòng hộ(unmindful and careless / thất niệm và bất cẩn), và không thể được gọi là sa-môn một cách đúng đắn. Đây là sự bác bỏ hợp lý(legitimate refutation / như lý khiển trách) đầu tiên của Ta đối với các sa-môn và bà-la-môn có học thuyết và quan điểm này.

Về điều này, Ta đã đến gặp các sa-môn và bà-la-môn có quan điểm rằng mọi thứ được trải nghiệm đều do sự sáng tạo của Đấng Toàn Năng, và Ta hỏi họ: 'Có thật các tôn giả có quan điểm như vậy không?' Và họ trả lời: 'Đúng vậy'. Ta nói với họ: 'Nếu vậy, các vị có thể sát sinh, lấy của không cho, tà dâm; nói dối, nói hai lưỡi, nói lời độc ác, hoặc nói lời vô ích; tham lam, sân hận, hoặc có tà kiến, tất cả đều do sự sáng tạo của Đấng Toàn Năng.'

Những người tin rằng quyền năng sáng tạo của Đấng Toàn Năng là quan trọng nhất thì không có nhiệt tâm, không có nỗ lực, không có ý niệm về những việc nên làm và không nên làm. Vì họ không thực sự thấy có những việc nên làm và không nên làm, nên họ thiếu chánh niệm và không phòng hộ, và không thể được gọi là sa-môn một cách đúng đắn. Đây là sự bác bỏ hợp lý thứ hai của Ta đối với các sa-môn và bà-la-môn có học thuyết và quan điểm này.

Về điều này, Ta đã đến gặp các sa-môn và bà-la-môn có quan điểm rằng mọi thứ được trải nghiệm đều không có nguyên nhân hay lý do, và Ta hỏi họ: 'Có thật các tôn giả có quan điểm như vậy không?' Và họ trả lời: 'Đúng vậy'. Ta nói với họ: 'Nếu vậy, các vị có thể sát sinh, lấy của không cho, tà dâm; nói dối, nói hai lưỡi, nói lời độc ác, hoặc nói lời vô ích; tham lam, sân hận, hoặc có tà kiến, tất cả đều không có nguyên nhân hay lý do.'

Những người tin rằng sự không có nguyên nhân hay lý do là quan trọng nhất thì không có nhiệt tâm, không có nỗ lực, không có ý niệm về những việc nên làm và không nên làm. Vì họ không thực sự thấy có những việc nên làm và không nên làm, nên họ thiếu chánh niệm và không phòng hộ, và không thể được gọi là sa-môn một cách đúng đắn. Đây là sự bác bỏ hợp lý thứ ba của Ta đối với các sa-môn và bà-la-môn có học thuyết và quan điểm này.

Đây là ba quan điểm ngoại đạo—khi được người trí truy cứu, gạn hỏi, và thẩm vấn kỹ lưỡng—nếu đi đến cùng cực, sẽ kết thúc bằng sự không hành động.

Nhưng Pháp mà Ta đã giảng dạy là không thể bác bỏ, không ô nhiễm, không thể chê trách, và không bị các sa-môn và bà-la-môn có trí tuệ khinh miệt. Pháp mà Ta đã giảng dạy là gì?

'Đây là sáu giới': đây là Pháp Ta đã giảng dạy ...

'Đây là sáu xứ xúc(six fields of contact / lục xúc xứ)': đây là Pháp Ta đã giảng dạy ...

'Đây là mười tám trạng thái tâm tư duy(eighteen mental preoccupations / thập bát ý hành)': đây là Pháp Ta đã giảng dạy ...

'Đây là bốn sự thật cao quý (Tứ diệu đế)': đây là Pháp Ta đã giảng dạy, là pháp không thể bác bỏ, không ô nhiễm, không thể chê trách, và không bị các sa-môn và bà-la-môn có trí tuệ khinh miệt.

'"Đây là sáu giới": đây là Pháp Ta đã giảng dạy ...' Đó là điều Ta đã nói, nhưng tại sao Ta lại nói vậy?

Có sáu giới này: địa giới (đất), thủy giới (nước), hỏa giới (lửa), phong giới (gió), không giới (không gian), và thức giới (ý thức).

'"Đây là sáu giới": đây là Pháp Ta đã giảng dạy ...' Đó là điều Ta đã nói, và đây là lý do tại sao Ta nói vậy.

'"Đây là sáu xứ xúc": đây là Pháp Ta đã giảng dạy ...' Đó là điều Ta đã nói, nhưng tại sao Ta lại nói vậy?

Có sáu xứ xúc này: xúc qua mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, và ý.

'"Đây là sáu xứ xúc": đây là Pháp Ta đã giảng dạy ...' Đó là điều Ta đã nói, và đây là lý do tại sao Ta nói vậy.

'"Đây là mười tám trạng thái tâm tư duy": đây là Pháp Ta đã giảng dạy ...' Đây là điều Ta đã nói, nhưng tại sao Ta lại nói vậy?

Khi thấy một hình ảnh bằng mắt, người ta tư duy về hình ảnh đó, là cơ sở cho hạnh phúc (lạc), buồn khổ (ưu), hoặc sự bình thản (xả).

Khi nghe một âm thanh bằng tai ...

Khi ngửi một mùi hương bằng mũi ...

Khi nếm một vị bằng lưỡi ...

Khi cảm nhận một sự xúc chạm bằng thân ...

Khi nhận biết một ý niệm bằng tâm, người ta tư duy về ý niệm đó, là cơ sở cho hạnh phúc, buồn khổ, hoặc sự bình thản.

'"Đây là mười tám trạng thái tâm tư duy": đây là Pháp Ta đã giảng dạy ...' Đó là điều Ta đã nói, và đây là lý do tại sao Ta nói vậy.

'"Đây là bốn sự thật cao quý": đây là Pháp Ta đã giảng dạy ...' Đó là điều Ta đã nói, nhưng tại sao Ta lại nói vậy?

Nhờ sáu giới hỗ trợ, một phôi thai được hình thành. Khi nó được hình thành, có danh và sắc. Danh và sắc là điều kiện cho sáu giác quan (lục nhập/lục xứ). Sáu giác quan là điều kiện cho xúc. Xúc là điều kiện cho thọ. Chính đối với người đang cảm thọ mà Ta tuyên bố: 'Đây là khổ' ... 'Đây là nguồn gốc của khổ' ... 'Đây là sự diệt khổ' ... 'Đây là con đường thực hành đưa đến sự diệt khổ'.

Và sự thật cao quý về khổ là gì? Tái sinh là khổ; già là khổ; chết là khổ; sầu, bi, khổ (thân), ưu (tâm), não là khổ; gặp điều mình không thích là khổ; xa lìa điều mình thích là khổ; mong cầu không được là khổ. Tóm lại, năm thủ uẩn là khổ. Đây được gọi là sự thật cao quý về khổ.

Và sự thật cao quý về nguồn gốc của khổ là gì? Sự không biết(Ignorance / vô minh) là điều kiện cho hành động có chủ ý(choices / hành). Hành động có chủ ý là điều kiện cho thức. Thức là điều kiện cho danh và sắc. Danh và sắc là điều kiện cho sáu giác quan. Sáu giác quan là điều kiện cho xúc. Xúc là điều kiện cho thọ. Thọ là điều kiện cho sự khao khát(craving / ái). Sự khao khát là điều kiện cho sự bám víu(grasping / thủ). Sự bám víu là điều kiện cho sự tiếp tục tồn tại(continued existence / hữu). Sự tiếp tục tồn tại là điều kiện cho tái sinh. Tái sinh là điều kiện cho già và chết, sầu, bi, khổ, ưu, não khởi lên. Đó là cách toàn bộ khối khổ này phát sinh. Đây được gọi là sự thật cao quý về nguồn gốc của khổ.

Và sự thật cao quý về sự diệt khổ là gì? Khi vô minh phai nhạt và chấm dứt hoàn toàn không còn dư sót, hành động có chủ ý chấm dứt. Khi hành động có chủ ý chấm dứt, thức chấm dứt. Khi thức chấm dứt, danh và sắc chấm dứt. Khi danh và sắc chấm dứt, sáu giác quan chấm dứt. Khi sáu giác quan chấm dứt, xúc chấm dứt. Khi xúc chấm dứt, thọ chấm dứt. Khi thọ chấm dứt, sự khao khát chấm dứt. Khi sự khao khát chấm dứt, sự bám víu chấm dứt. Khi sự bám víu chấm dứt, sự tiếp tục tồn tại chấm dứt. Khi sự tiếp tục tồn tại chấm dứt, tái sinh chấm dứt. Khi tái sinh chấm dứt, già và chết, sầu, bi, khổ, ưu, não chấm dứt. Đó là cách toàn bộ khối khổ này chấm dứt. Đây được gọi là sự thật cao quý về sự diệt khổ.

Và sự thật cao quý về con đường thực hành đưa đến sự diệt khổ là gì? Đó chính là bát chánh đạo này, tức là: chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, và sự tập trung đúng đắn(right immersion / chánh định). Đây được gọi là sự thật cao quý về con đường thực hành đưa đến sự diệt khổ.

'"Đây là bốn sự thật cao quý": đây là Pháp Ta đã giảng dạy, là pháp không thể bác bỏ, không ô nhiễm, không thể chê trách, và không bị các sa-môn và bà-la-môn có trí tuệ khinh miệt.' Đó là điều Ta đã nói, và đây là lý do tại sao Ta nói vậy."

AN 3.62 Mối Nguy Hiểm Bhayasutta

"Này các Tỳ-kheo, người phàm phu ít học(unlearned ordinary person / vô văn phàm phu) nói về ba mối nguy hiểm(perils / sự sợ hãi, kinh úy) làm chia lìa mẹ con. Ba mối nguy hiểm đó là gì?

Có lúc một trận đại hỏa hoạn bùng lên, thiêu rụi các làng mạc, thị trấn, và thành phố. Khi điều này xảy ra, mẹ không tìm thấy con, và con không tìm thấy mẹ. Đây là mối nguy hiểm đầu tiên làm chia lìa mẹ con.

Hơn nữa, có lúc một cơn bão lớn nổi lên, gây ra một trận lụt lớn cuốn trôi các làng mạc, thị trấn, và thành phố. Khi điều này xảy ra, mẹ không tìm thấy con, và con không tìm thấy mẹ. Đây là mối nguy hiểm thứ hai làm chia lìa mẹ con.

Hơn nữa, có lúc xảy ra loạn lạc nơi biên địa, dân chúng trong xứ phải lên xe cộ chạy trốn khắp nơi. Khi điều này xảy ra, mẹ không tìm thấy con, và con không tìm thấy mẹ. Đây là mối nguy hiểm thứ ba làm chia lìa mẹ con.

Đây là ba mối nguy hiểm mà người phàm phu ít học nói đến, làm chia lìa mẹ con.

Này các Tỳ-kheo, người phàm phu ít học nói về ba mối nguy hiểm không làm chia lìa mẹ con. Ba mối nguy hiểm đó là gì?

Có lúc một trận đại hỏa hoạn bùng lên, thiêu rụi các làng mạc, thị trấn, và thành phố. Khi điều này xảy ra, đôi khi mẹ có thể tìm thấy con, và con có thể tìm thấy mẹ. Đây là mối nguy hiểm đầu tiên không làm chia lìa mẹ con.

Hơn nữa, có lúc một cơn bão lớn nổi lên, gây ra một trận lụt lớn cuốn trôi các làng mạc, thị trấn, và thành phố. Khi điều này xảy ra, đôi khi mẹ có thể tìm thấy con, và con có thể tìm thấy mẹ. Đây là mối nguy hiểm thứ hai không làm chia lìa mẹ con.

Hơn nữa, có lúc xảy ra loạn lạc nơi biên địa, dân chúng trong xứ phải lên xe cộ chạy trốn khắp nơi. Khi điều này xảy ra, đôi khi mẹ có thể tìm thấy con, và con có thể tìm thấy mẹ. Đây là mối nguy hiểm thứ ba không làm chia lìa mẹ con.

Đây là ba mối nguy hiểm mà người phàm phu ít học nói đến, không làm chia lìa mẹ con.

Có ba mối nguy hiểm thực sự làm chia lìa mẹ con. Ba mối nguy hiểm đó là gì?

Đó là sự nguy hiểm của già, bệnh, và chết. Khi con đang già đi, người mẹ không thể ước muốn: 'Mong ta già đi, nhưng con ta đừng già!' Khi mẹ đang già đi, người con không thể ước muốn: 'Mong ta già đi, nhưng mẹ ta đừng già!'

Khi con bị bệnh, người mẹ không thể ước muốn: 'Mong ta bị bệnh, nhưng con ta đừng bệnh!' Khi mẹ bị bệnh, người con không thể ước muốn: 'Mong ta bị bệnh, nhưng mẹ ta đừng bệnh!'

Khi con đang hấp hối, người mẹ không thể ước muốn: 'Mong ta chết, nhưng con ta đừng chết!' Khi mẹ đang hấp hối, người con không thể ước muốn: 'Mong ta chết, nhưng mẹ ta đừng chết!' Đây là ba mối nguy hiểm thực sự làm chia lìa mẹ con.

Có một con đường và một pháp hành đưa đến sự từ bỏ và vượt qua ba mối nguy hiểm không làm chia lìa mẹ con, và ba mối nguy hiểm thực sự làm chia lìa mẹ con. Con đường và pháp hành đó là gì? Đó chính là bát chánh đạo này, tức là: chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, và chánh định. Đây là con đường, đây là pháp hành đưa đến sự từ bỏ và vượt qua ba mối nguy hiểm không làm chia lìa mẹ con, và ba mối nguy hiểm thực sự làm chia lìa mẹ con."

AN 3.63 Tại Venāgapura Venāgapurasutta

Một thời Thế Tôn đang du hành trong xứ Kosala cùng với một Tăng đoàn Tỳ-kheo đông đảo, Ngài đến một ngôi làng của các bà-la-môn xứ Kosala tên là Venāgapura. Các bà-la-môn và gia chủ ở Venāgapura nghe tin:

"Hình như Sa-môn Gotama—một người thuộc dòng họ Thích Ca, xuất gia từ dòng họ Thích Ca—đã đến Venāgapura. Ngài có tiếng tốt đồn xa như sau: 'Thế Tôn đó là bậc đã hoàn thiện(perfected / A-la-hán), một bậc Chánh Đẳng Giác, người thành tựu trí tuệ và đức hạnh(accomplished in knowledge and conduct / minh hạnh túc), bậc Thiện Thệ(holy / thiện thệ), người biết rõ thế gian(knower of the world / thế gian giải), bậc tối cao hướng dẫn người cần điều phục(supreme guide for those who wish to train / vô thượng sĩ điều ngự trượng phu), bậc thầy của trời và người(teacher of gods and humans / thiên nhân sư), người tỉnh thức(awakened / Phật), người được tôn quý(blessed / Thế Tôn).' Ngài đã tự mình chứng ngộ bằng trí tuệ thế giới này—với chư thiên, Ma vương, và Phạm thiên, cùng chúng sinh gồm sa-môn, bà-la-môn, trời và người—và Ngài tuyên bố điều đó cho những người khác biết. Ngài thuyết giảng giáo pháp tốt đẹp ở phần đầu, tốt đẹp ở phần giữa, và tốt đẹp ở phần cuối, có ý nghĩa và văn cú rõ ràng. Và Ngài trình bày một đời sống phạm hạnh hoàn toàn đầy đủ và thanh tịnh. Thật tốt lành thay khi được gặp những bậc đã hoàn thiện như vậy."

Rồi các bà-la-môn và gia chủ ở Venāgapura đến gặp Thế Tôn. Trước khi ngồi xuống một bên, một số người đảnh lễ, một số chào hỏi và nói lời thân mật, một số chắp tay vái chào Thế Tôn, một số xưng tên và dòng họ, trong khi một số khác giữ im lặng. Rồi bà-la-môn Vacchagotta ở Venāgapura thưa với Thế Tôn:

"Thật kỳ diệu, thưa Tôn giả Gotama, thật đáng kinh ngạc, làm sao các căn (giác quan) của Ngài lại trong sáng đến thế, và màu da của Ngài lại thanh tịnh và tươi sáng đến vậy. Giống như trái táo tàu chín vàng vào mùa thu, hay trái thốt nốt vừa hái khỏi cuống, hay đồ trang sức bằng vàng sông Diêm Phù, được chế tác bởi thợ kim hoàn khéo tay, rèn giũa tinh xảo trong lò, và đặt trên tấm thảm màu kem, nơi nó chiếu sáng, rực rỡ và tỏa sáng. Cũng vậy, các căn của Ngài thật trong sáng, và màu da của Ngài thật thanh tịnh và tươi sáng.

Chắc hẳn Tôn giả Gotama muốn là có được, không khó khăn hay trở ngại, các loại giường nằm cao và sang trọng khác nhau, như: ghế dài, giường nằm, thảm len—loại có lông xù, nhiều màu, màu trắng, thêu hoa, chần bông, thêu hình thú, có tua rua hai bên hoặc một bên—và tấm phủ bằng lụa đính châu báu, cũng như khăn trải giường bằng lụa, thảm dệt, thảm lót voi, ngựa, hoặc xe, thảm da linh dương, và tấm trải bằng da sơn dương tốt, có lọng che bên trên và gối đỏ ở hai đầu."

"Này Bà-la-môn, những loại giường nằm cao và sang trọng này rất khó tìm đối với người xuất gia. Và ngay cả khi có được chúng, họ cũng không được phép sử dụng.

Này Bà-la-môn, có ba loại giường nằm cao và sang trọng này mà Ta hiện nay muốn là có được, không khó khăn hay trở ngại. Ba loại đó là gì? Giường nằm cao sang cõi trời, giường nằm cao sang cõi Phạm thiên, và giường nằm cao sang bậc Thánh. Đây là ba loại giường nằm cao và sang trọng mà Ta hiện nay muốn là có được, không khó khăn hay trở ngại."

"Nhưng thưa Tôn giả Gotama, giường nằm cao sang cõi trời là gì?"

"Này Bà-la-môn, khi Ta đang sống nương tựa vào một làng hay thị trấn, vào buổi sáng Ta đắp y, mang bát và y, vào làng hay thị trấn để khất thực. Sau bữa ăn, khi trở về từ nơi khất thực, Ta đi vào một khu rừng. Ta gom một ít cỏ hoặc lá thành một đống rồi ngồi kiết già, giữ thân thẳng, và an trú chánh niệm trước mặt. Hoàn toàn rời xa các ham muốn và điều không thiện (quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities / ly dục ly ác pháp), ta đi vào và ở trong thiền thứ nhất (first absorption / sơ thiền), trạng thái này có sự hân hoan và hạnh phúc sinh ra từ sự cô tịch (rapture and bliss born of seclusion / hỷ lạc do ly dục sinh), trong khi có sự hướng tâm và duy trì tâm (while placing the mind and keeping it connected / có tầm và tứ). Làm cho sự hướng tâm và duy trì tâm trở nên ngưng lặng (As the placing of the mind and keeping it connected are stilled / chỉ tịnh tầm và tứ), ta đi vào và ở trong thiền thứ hai (second absorption / nhị thiền), trạng thái này có niềm vui và hạnh phúc được sinh ra từ sự tập trung sâu (rapture and bliss born of immersion / hỷ lạc do định sinh), với sự sáng suốt nội tâm và tâm hợp nhất (internal clarity and mind at one / nội tĩnh nhất tâm), không còn sự hướng tâm và duy trì tâm (không tầm không tứ). Và với sự lắng dịu của hân hoan (And with the fading away of rapture / ly hỷ), ta đi vào và ở trong thiền thứ ba (third absorption / tam thiền), nơi ta thiền định trong tâm bình thản (equanimity / tâm xả), chú tâm và tỉnh thức (mindful and aware / niệm và tỉnh giác), tự thân cảm nghiệm sự hạnh phúc mà các bậc thánh (noble ones / bậc Thánh) gọi là 'Bình thản và chú tâm, người ấy thiền trong hạnh phúc.' ('Equanimous and mindful, one meditates in bliss.' / xả niệm lạc trú). Với việc từ bỏ niềm vui và nỗi đau (With the giving up of pleasure and pain / xả lạc xả khổ), và sự chấm dứt của hạnh phúc và buồn khổ trước đó (and the ending of former happiness and sadness / ưu hỷ diệt), ta đi vào và ở trong thiền thứ tư (fourth absorption / tứ thiền), không có niềm vui hay nỗi đau (without pleasure or pain / phi khổ phi lạc), với sự bình thản và chú tâm thanh tịnh (pure equanimity and mindfulness / xả niệm thanh tịnh). Khi Ta thực hành như vậy, nếu Ta đi, lúc đó sự đi của Ta là cao quý như cõi trời (heavenly / Phạm thiên). Khi Ta thực hành như vậy, nếu Ta đứng, lúc đó sự đứng của Ta là cao quý như cõi trời. Khi Ta thực hành như vậy, nếu Ta ngồi, lúc đó sự ngồi của Ta là cao quý như cõi trời. Khi Ta thực hành như vậy, nếu Ta nằm, lúc đó sự nằm của Ta là cao quý như cõi trời. Đây chính là chiếc giường cao quý và sang trọng như cõi trời mà Ta có được trong hiện tại, bất cứ khi nào Ta muốn, không khó khăn, không trở ngại."

"Thật kỳ diệu, thưa Tôn giả Gotama, thật đáng kinh ngạc! Ai khác ngoài Tôn giả Gotama có thể muốn là có được một chiếc giường nằm cao sang cõi trời như vậy, không khó khăn hay trở ngại?

Nhưng thưa Tôn giả Gotama, giường nằm cao sang cõi Phạm thiên là gì?"

"Này Bà-la-môn, khi Ta đang sống nương tựa vào một làng hay thị trấn, vào buổi sáng Ta đắp y, mang bát và y, vào làng hay thị trấn để khất thực. Sau bữa ăn, khi trở về từ nơi khất thực, Ta đi vào một khu rừng. Ta gom một ít cỏ hoặc lá thành một đống rồi ngồi kiết già, giữ thân thẳng, và an trú chánh niệm trước mặt. Ta thiền định, an trú biến mãn tâm đầy tình thương (tâm từ) đến một phương, rồi đến phương thứ hai, phương thứ ba, phương thứ tư. Cũng vậy, ở trên, ở dưới, ngang, khắp nơi, xung quanh, Ta an trú biến mãn tâm đầy tình thương đến toàn thế giới—rộng lớn, bao la, vô biên, không oán, không sân. Ta thiền định, an trú biến mãn tâm đầy lòng bi mẫn (tâm bi) đến một phương, rồi đến phương thứ hai, phương thứ ba, phương thứ tư. Cũng vậy, ở trên, ở dưới, ngang, khắp nơi, xung quanh, Ta an trú biến mãn tâm đầy lòng bi mẫn đến toàn thế giới—rộng lớn, bao la, vô biên, không oán, không sân. Ta thiền định, an trú biến mãn tâm đầy niềm vui hỷ lạc (tâm hỷ) đến một phương, rồi đến phương thứ hai, phương thứ ba, phương thứ tư. Cũng vậy, ở trên, ở dưới, ngang, khắp nơi, xung quanh, Ta an trú biến mãn tâm đầy niềm vui hỷ lạc đến toàn thế giới—rộng lớn, bao la, vô biên, không oán, không sân. Ta thiền định, an trú biến mãn tâm đầy sự bình thản (tâm xả) đến một phương, rồi đến phương thứ hai, phương thứ ba, phương thứ tư. Cũng vậy, ở trên, ở dưới, ngang, khắp nơi, xung quanh, Ta an trú biến mãn tâm đầy sự bình thản đến toàn thế giới—rộng lớn, bao la, vô biên, không oán, không sân. Khi Ta đang thực hành như thế này, nếu Ta đi, lúc đó sự đi của Ta là thuộc cõi Phạm thiên. ... sự đứng của Ta là thuộc cõi Phạm thiên. ... sự ngồi của Ta là thuộc cõi Phạm thiên. Khi Ta đang thực hành như thế này, nếu Ta nằm, lúc đó sự nằm của Ta là thuộc cõi Phạm thiên. Đây là giường nằm cao sang cõi Phạm thiên mà Ta hiện nay muốn là có được, không khó khăn hay trở ngại."

"Thật kỳ diệu, thưa Tôn giả Gotama, thật đáng kinh ngạc! Ai khác ngoài Tôn giả Gotama có thể muốn là có được một chiếc giường nằm cao sang cõi Phạm thiên như vậy, không khó khăn hay trở ngại?

Nhưng thưa Tôn giả Gotama, giường nằm cao sang bậc Thánh là gì?"

"Này Bà-la-môn, khi Ta đang sống nương tựa vào một làng hay thị trấn, vào buổi sáng Ta đắp y, mang bát và y, vào làng hay thị trấn để khất thực. Sau bữa ăn, khi trở về từ nơi khất thực, Ta đi vào một khu rừng. Ta gom một ít cỏ hoặc lá thành một đống rồi ngồi kiết già, giữ thân thẳng, và an trú chánh niệm trước mặt. Ta biết rõ điều này: 'Ta đã từ bỏ tham, sân, và si, đoạn tận gốc rễ chúng, làm cho chúng như thân cây thốt nốt bị chặt ngọn, bị tiêu diệt, để chúng không thể sinh khởi trong tương lai.' Khi Ta đang thực hành như thế này, nếu Ta đi, lúc đó sự đi của Ta là thuộc bậc Thánh. ... sự đứng của Ta là thuộc bậc Thánh. ... sự ngồi của Ta là thuộc bậc Thánh. Khi Ta đang thực hành như thế này, nếu Ta nằm, lúc đó sự nằm của Ta là thuộc bậc Thánh. Đây là giường nằm cao sang bậc Thánh mà Ta hiện nay muốn là có được, không khó khăn hay trở ngại."

"Thật kỳ diệu, thưa Tôn giả Gotama, thật đáng kinh ngạc! Ai khác ngoài Tôn giả Gotama có thể muốn là có được một chiếc giường nằm cao sang bậc Thánh như vậy, không khó khăn hay trở ngại?

Lành thay, thưa Tôn giả Gotama! Lành thay! Như người lật ngửa vật bị úp, hay phơi bày vật bị che kín, hay chỉ đường cho người lạc lối, hay thắp đèn trong bóng tối để người có mắt sáng có thể thấy được những gì ở đó, Tôn giả Gotama đã làm sáng tỏ giáo pháp bằng nhiều cách. Chúng con xin quy y Tôn giả Gotama, quy y Pháp, và quy y Tăng đoàn Tỳ-kheo. Kể từ hôm nay, xin Tôn giả Gotama ghi nhận chúng con là những nam cư sĩ đã quy y trọn đời."

AN 3.64 Với Sarabha Sarabhasutta

Như vầy tôi nghe. Một thời Thế Tôn trú tại Rājagaha (Vương Xá), trên núi Linh Thứu (Gijjhakūṭa).

Lúc bấy giờ, một du sĩ ngoại đạo tên là Sarabha vừa mới rời bỏ giáo pháp và luật này. Ông ta đang nói với đám đông ở Rājagaha rằng: "Tôi đã học giáo pháp của các sa-môn theo dòng họ Thích Ca, rồi tôi đã rời bỏ giáo pháp và luật của họ."

Rồi một số Tỳ-kheo vào buổi sáng đắp y, mang bát và y, vào Rājagaha để khất thực. Họ nghe được những gì Sarabha đang nói.

Sau đó, sau bữa ăn, khi trở về từ nơi khất thực, họ đến gặp Thế Tôn, đảnh lễ, ngồi xuống một bên, và thưa với Ngài: "Du sĩ ngoại đạo tên là Sarabha vừa mới rời bỏ giáo pháp và luật này. Ông ta đang nói với đám đông ở Rājagaha: 'Tôi đã học giáo pháp của các sa-môn theo dòng họ Thích Ca, rồi tôi đã rời bỏ giáo pháp và luật của họ.' Bạch Thế Tôn, xin Ngài vì lòng thương tưởng mà đến tu viện của các du sĩ ngoại đạo bên bờ sông Sappinī để gặp du sĩ Sarabha." Thế Tôn im lặng nhận lời.

Rồi vào buổi chiều tà, Thế Tôn ra khỏi nơi thiền định (độc cư) và đi đến tu viện của các du sĩ ngoại đạo bên bờ sông Sappinī để thăm du sĩ Sarabha. Ngài ngồi trên chỗ đã soạn sẵn, và nói với du sĩ Sarabha: "Có thật không, Sarabha, ông đã nói rằng: 'Tôi đã học giáo pháp của các sa-môn theo dòng họ Thích Ca, rồi tôi đã rời bỏ giáo pháp và luật của họ.'" Khi Ngài nói điều này, Sarabha giữ im lặng.

Lần thứ hai, Thế Tôn nói với Sarabha: "Hãy nói cho Ta biết, Sarabha, ông đã học được chính xác những gì về giáo pháp của các sa-môn theo dòng họ Thích Ca? Nếu ông chưa học đầy đủ, Ta sẽ bổ sung cho ông. Nhưng nếu ông đã học đầy đủ, Ta sẽ đồng ý." Lần thứ hai, Sarabha giữ im lặng.

Lần thứ ba, Thế Tôn nói với Sarabha: "Sarabha, giáo pháp của các sa-môn theo dòng họ Thích Ca Ta đều rõ. Ông đã học được chính xác những gì về giáo pháp của các sa-môn theo dòng họ Thích Ca? Nếu ông chưa học đầy đủ, Ta sẽ bổ sung cho ông. Nhưng nếu ông đã học đầy đủ, Ta sẽ đồng ý." Lần thứ ba, Sarabha giữ im lặng.

Rồi các du sĩ ngoại đạo đó nói với Sarabha: "Sa-môn Gotama đã đề nghị nói cho ông biết bất cứ điều gì ông hỏi. Hãy nói đi, thưa tôn giả Sarabha, ông đã học được chính xác những gì về giáo pháp của các sa-môn theo dòng họ Thích Ca? Nếu ông chưa học đầy đủ, ngài ấy sẽ bổ sung cho ông. Nhưng nếu ông đã học đầy đủ, ngài ấy sẽ đồng ý." Khi được nói vậy, Sarabha ngồi im lặng, sửng sốt (hoang mang), vai rũ xuống, cúi mặt, chán nản, không nói được lời nào.

Biết được điều này, Thế Tôn nói với các du sĩ ngoại đạo:

"Này các du sĩ, có người có thể nói với Ta: 'Ngài tự xưng là bậc Chánh Đẳng Giác, nhưng Ngài không hiểu những điều này.' Khi đó, Ta sẽ truy cứu, gạn hỏi, và thẩm vấn kỹ lưỡng họ về điểm đó. Khi bị Ta thẩm vấn, chắc chắn họ sẽ rơi vào một trong ba trường hợp này. Họ sẽ lảng tránh vấn đề, lái cuộc thảo luận sang chuyện khác. Họ sẽ tỏ ra bực bội, sân hận, và cay đắng. Hoặc họ sẽ ngồi im lặng, sửng sốt, vai rũ xuống, cúi mặt, chán nản, không nói được lời nào, giống như Sarabha.

Này các du sĩ, có người có thể nói với Ta: 'Ngài tự xưng là đã đoạn trừ mọi ô nhiễm(ended all defilements / đoạn tận lậu hoặc), nhưng Ngài vẫn còn những ô nhiễm này.' Khi đó, Ta sẽ truy cứu, gạn hỏi, và thẩm vấn kỹ lưỡng họ về điểm đó. Khi bị Ta thẩm vấn, chắc chắn họ sẽ rơi vào một trong ba trường hợp này. Họ sẽ lảng tránh vấn đề, lái cuộc thảo luận sang chuyện khác. Họ sẽ tỏ ra bực bội, sân hận, và cay đắng. Hoặc họ sẽ ngồi im lặng, sửng sốt, vai rũ xuống, cúi mặt, chán nản, không nói được lời nào, giống như Sarabha.

Này các du sĩ, có người có thể nói với Ta: 'Giáo pháp của Ngài không đưa người thực hành nó đến sự chấm dứt hoàn toàn khổ đau, mục đích mà nó được giảng dạy.' Khi đó, Ta sẽ truy cứu, gạn hỏi, và thẩm vấn kỹ lưỡng họ về điểm đó. Khi bị Ta thẩm vấn, chắc chắn họ sẽ rơi vào một trong ba trường hợp này. Họ sẽ lảng tránh vấn đề, lái cuộc thảo luận sang chuyện khác. Họ sẽ tỏ ra bực bội, sân hận, và cay đắng. Hoặc họ sẽ ngồi im lặng, sửng sốt, vai rũ xuống, cúi mặt, chán nản, không nói được lời nào, giống như Sarabha."

Rồi Thế Tôn, sau khi rống lên tiếng rống sư tử ba lần tại tu viện của các du sĩ ngoại đạo bên bờ sông Sappinī, đã bay lên không trung và rời đi.

Ngay sau khi Thế Tôn rời đi, các du sĩ ngoại đạo đó đã vây quanh Sarabha tứ phía, chế nhạo và giễu cợt. "Thưa tôn giả Sarabha, ông giống như một con chó rừng già trong vùng hoang dã đáng sợ, nghĩ rằng, 'Ta sẽ rống lên tiếng rống sư tử!' nhưng nó vẫn chỉ có thể kêu ré và tru lên như một con chó rừng. Cũng vậy, khi Sa-môn Gotama không có ở đây, ông nói 'Ta sẽ rống lên tiếng rống sư tử!' nhưng ông chỉ có thể kêu ré và tru lên như một con chó rừng.

Ông giống như một con gà nước nghĩ rằng, 'Ta sẽ kêu như chim cu cu!' nhưng nó vẫn chỉ có thể kêu như một con gà nước. Cũng vậy, khi Sa-môn Gotama không có ở đây, ông nói 'Ta sẽ kêu như chim cu cu!' nhưng ông chỉ có thể kêu như một con gà nước.

Ông giống như một con bò đực chỉ nghĩ đến việc rống lên khi chuồng bò trống không. Cũng vậy, ông chỉ nghĩ đến việc rống lên khi Sa-môn Gotama không có ở đây." Đó là cách các du sĩ ngoại đạo đó đã vây quanh Sarabha tứ phía, chế nhạo và giễu cợt.

AN 3.65 Với Người Kālāma ở Kesamutta Kesamuttisutta

Như vầy tôi nghe. Một thời Thế Tôn đang du hành trong xứ Kosala cùng với một Tăng đoàn Tỳ-kheo đông đảo, Ngài đến một thị trấn của người Kālāma tên là Kesamutta. Người Kālāma ở Kesamutta nghe tin:

"Hình như Sa-môn Gotama—một người thuộc dòng họ Thích Ca, xuất gia từ dòng họ Thích Ca—đã đến Kesamutta. Ngài có tiếng tốt đồn xa như sau: 'Thế Tôn đó là bậc đã hoàn thiện, một bậc Chánh Đẳng Giác ...' Thật tốt lành thay khi được gặp những bậc đã hoàn thiện như vậy."

Rồi người Kālāma đến gặp Thế Tôn. Trước khi ngồi xuống một bên, một số người đảnh lễ, một số chào hỏi và nói lời thân mật, một số chắp tay vái chào Thế Tôn, một số xưng tên và dòng họ, trong khi một số khác giữ im lặng. Ngồi xuống một bên, người Kālāma thưa với Thế Tôn:

"Bạch Thế Tôn, có một số sa-môn và bà-la-môn đến Kesamutta. Họ chỉ giải thích và đề cao học thuyết của riêng mình, trong khi công kích, nói xấu, chê bai, và bôi nhọ học thuyết của người khác. Rồi một số sa-môn và bà-la-môn khác đến Kesamutta. Họ cũng chỉ giải thích và đề cao học thuyết của riêng mình, trong khi công kích, nói xấu, chê bai, và bôi nhọ học thuyết của người khác. Vì vậy, bạch Thế Tôn, chúng con nghi ngờ và không chắc chắn: 'Không biết vị sa-môn và bà-la-môn đáng kính nào nói sự thật, và vị nào nói điều giả dối?'"

"Này các Kālāma, các vị nghi ngờ và không chắc chắn là phải lắm. Sự nghi ngờ đã khởi lên trong các vị về một vấn đề không chắc chắn.

Này các Kālāma, xin đừng vội tin theo truyền khẩu (oral transmission / anussava), đừng vội tin theo truyền thống (lineage / paramparā), đừng vội tin theo tin đồn (testament / itikirā), đừng vội tin theo kinh điển (canonical authority / piṭakasampadāna), đừng vội tin chỉ vì lý luận suông (logic / takkihetu), đừng vội tin chỉ vì suy diễn (inference / nayahetu), đừng vội tin theo suy xét theo bề ngoài (reasoned train of thought / ākāraparivitakka), đừng vội tin theo sự chấp nhận quan điểm sau khi cân nhắc(acceptance of a view after deliberation / diṭṭhinijjhānakkhanti), đừng vội tin vì vẻ ngoài có vẻ đáng tin (appearance of competence / bhabbarūpatā), và đừng vội tin vì nghĩ rằng 'vị sa-môn này là thầy của chúng ta.' Nhưng khi nào các vị tự mình biết rõ: 'Những điều này là bất thiện (unskillful / akusala), đáng chê trách, bị người trí chỉ trích, và khi thực hiện, chúng đưa đến tai hại và khổ đau', thì khi đó các vị nên từ bỏ chúng.

Này các Kālāma, các vị nghĩ sao? Lòng tham lam khởi lên trong một người là vì lợi ích hay tai hại của người đó?"

"Vì tai hại, bạch Thế Tôn."

"Một người tham lam, bị lòng tham chi phối, sát sinh, lấy của không cho, tà dâm, nói dối, và khuyến khích người khác làm như vậy. Điều đó có phải là vì tai hại và khổ đau lâu dài của họ không?"

"Vâng, bạch Thế Tôn."

"Này các Kālāma, các vị nghĩ sao? Lòng sân hận khởi lên trong một người là vì lợi ích hay tai hại của người đó?"

"Vì tai hại, bạch Thế Tôn."

"Một người sân hận, bị lòng sân chi phối, sát sinh, lấy của không cho, tà dâm, nói dối, và khuyến khích người khác làm như vậy. Điều đó có phải là vì tai hại và khổ đau lâu dài của họ không?"

"Vâng, bạch Thế Tôn."

"Này các Kālāma, các vị nghĩ sao? Sự si mê khởi lên trong một người là vì lợi ích hay tai hại của người đó?"

"Vì tai hại, bạch Thế Tôn."

"Một người si mê, bị si mê chi phối, sát sinh, lấy của không cho, tà dâm, nói dối, và khuyến khích người khác làm như vậy. Điều đó có phải là vì tai hại và khổ đau lâu dài của họ không?"

"Vâng, bạch Thế Tôn."

"Này các Kālāma, các vị nghĩ sao, những điều này là thiện hay bất thiện?"

"Là bất thiện, bạch Thế Tôn."

"Đáng chê trách hay không đáng chê trách?"

"Đáng chê trách, bạch Thế Tôn."

"Bị người trí chỉ trích hay ca ngợi?"

"Bị người trí chỉ trích, bạch Thế Tôn."

"Khi thực hiện chúng, chúng đưa đến tai hại và khổ đau, hay không? Hay các vị thấy thế nào về điều này?"

"Khi thực hiện chúng, chúng đưa đến tai hại và khổ đau. Chúng con thấy như vậy."

"Vậy nên, này các Kālāma, khi Ta nói: 'Xin đừng vội tin theo truyền khẩu, đừng vội tin theo truyền thống, đừng vội tin theo tin đồn, đừng vội tin theo kinh điển, đừng vội tin chỉ vì lý luận suông, đừng vội tin chỉ vì suy diễn, đừng vội tin theo suy xét theo bề ngoài, đừng vội tin theo sự chấp nhận quan điểm sau khi cân nhắc, đừng vội tin vì vẻ ngoài có vẻ đáng tin, và đừng vội tin vì nghĩ rằng "vị sa-môn này là thầy của chúng ta." Nhưng khi nào các vị tự mình biết rõ: "Những điều này là bất thiện, đáng chê trách, bị người trí chỉ trích, và khi thực hiện, chúng đưa đến tai hại và khổ đau", thì khi đó các vị nên từ bỏ chúng.' Đó là điều Ta đã nói, và đây là lý do tại sao Ta nói vậy.

Này các Kālāma, xin đừng vội tin theo truyền khẩu, đừng vội tin theo truyền thống, đừng vội tin theo tin đồn, đừng vội tin theo kinh điển, đừng vội tin chỉ vì lý luận suông, đừng vội tin chỉ vì suy diễn, đừng vội tin theo suy xét theo bề ngoài, đừng vội tin theo sự chấp nhận quan điểm sau khi cân nhắc, đừng vội tin vì vẻ ngoài có vẻ đáng tin, và đừng vội tin vì nghĩ rằng 'vị sa-môn này là thầy của chúng ta.' Nhưng khi nào các vị tự mình biết rõ: 'Những điều này là thiện(skillful / kusala), không đáng chê trách, được người trí ca ngợi, và khi thực hiện, chúng đưa đến lợi ích và hạnh phúc', thì khi đó các vị nên tiếp nhận và thực hành chúng.

Này các Kālāma, các vị nghĩ sao? Sự không tham lam(contentment / alobha) khởi lên trong một người là vì lợi ích hay tai hại của người đó?"

"Vì lợi ích, bạch Thế Tôn."

"Một người không tham lam, không bị lòng tham chi phối, không sát sinh, không lấy của không cho, không tà dâm, không nói dối, và không khuyến khích người khác làm như vậy. Điều đó có phải là vì lợi ích và hạnh phúc lâu dài của họ không?"

"Vâng, bạch Thế Tôn."

"Này các Kālāma, các vị nghĩ sao? Sự không sân hận(love / adosa) khởi lên trong một người là vì lợi ích hay tai hại của người đó? ... Sự không si mê(understanding / amoha) khởi lên trong một người là vì lợi ích hay tai hại của người đó? ... Điều đó có phải là vì lợi ích và hạnh phúc lâu dài của họ không?"

"Vâng, bạch Thế Tôn."

"Này các Kālāma, các vị nghĩ sao, những điều này là thiện hay bất thiện?"

"Là thiện, bạch Thế Tôn."

"Đáng chê trách hay không đáng chê trách?"

"Không đáng chê trách, bạch Thế Tôn."

"Bị người trí chỉ trích hay ca ngợi?"

"Được người trí ca ngợi, bạch Thế Tôn."

"Khi thực hiện chúng, chúng đưa đến lợi ích và hạnh phúc, hay không? Hay các vị thấy thế nào về điều này?"

"Khi thực hiện chúng, chúng đưa đến lợi ích và hạnh phúc. Chúng con thấy như vậy."

"Vậy nên, này các Kālāma, khi Ta nói: 'Xin đừng vội tin theo truyền khẩu, đừng vội tin theo truyền thống, đừng vội tin theo tin đồn, đừng vội tin theo kinh điển, đừng vội tin chỉ vì lý luận suông, đừng vội tin chỉ vì suy diễn, đừng vội tin theo suy xét theo bề ngoài, đừng vội tin theo sự chấp nhận quan điểm sau khi cân nhắc, đừng vội tin vì vẻ ngoài có vẻ đáng tin, và đừng vội tin vì nghĩ rằng "vị sa-môn này là thầy của chúng ta." Nhưng khi nào các vị tự mình biết rõ:

"Những điều này là thiện, không đáng chê trách, được người trí ca ngợi, và khi thực hiện, chúng đưa đến lợi ích và hạnh phúc", thì khi đó các vị nên tiếp nhận và thực hành chúng.' Đó là điều Ta đã nói, và đây là lý do tại sao Ta nói vậy.

Khi ấy, vị thánh đệ tử đó ly tham, ly sân, không si mê, tỉnh giác, và chánh niệm. Vị ấy an trú biến mãn tâm đầy tình thương đến một phương, rồi đến phương thứ hai, phương thứ ba, phương thứ tư. Cũng vậy, ở trên, ở dưới, ngang, khắp nơi, xung quanh, vị ấy an trú biến mãn tâm đầy tình thương đến toàn thế giới—rộng lớn, bao la, vô biên, không oán, không sân.

Vị ấy an trú biến mãn tâm đầy lòng bi mẫn đến một phương, rồi đến phương thứ hai, phương thứ ba, phương thứ tư. Cũng vậy, ở trên, ở dưới, ngang, khắp nơi, xung quanh, vị ấy an trú biến mãn tâm đầy lòng bi mẫn đến toàn thế giới—rộng lớn, bao la, vô biên, không oán, không sân.

Vị ấy an trú biến mãn tâm đầy niềm vui hỷ lạc đến một phương, rồi đến phương thứ hai, phương thứ ba, phương thứ tư. Cũng vậy, ở trên, ở dưới, ngang, khắp nơi, xung quanh, vị ấy an trú biến mãn tâm đầy niềm vui hỷ lạc đến toàn thế giới—rộng lớn, bao la, vô biên, không oán, không sân.

Vị ấy an trú biến mãn tâm đầy sự bình thản đến một phương, rồi đến phương thứ hai, phương thứ ba, phương thứ tư. Cũng vậy, ở trên, ở dưới, ngang, khắp nơi, xung quanh, vị ấy an trú biến mãn tâm đầy sự bình thản đến toàn thế giới—rộng lớn, bao la, vô biên, không oán, không sân.

Khi vị thánh đệ tử đó có tâm không oán, không sân, không ô nhiễm và thanh tịnh, vị ấy đạt được bốn niềm an ủi(consolations / assāsa) ngay trong đời này. 'Nếu quả thật có thế giới khác (đời sau), và nghiệp thiện ác có kết quả (quả báo), thì—khi thân hoại mạng chung—ta sẽ được tái sinh vào cõi lành, cõi trời.' Đây là niềm an ủi thứ nhất mà vị ấy đạt được.

'Nếu quả thật không có thế giới khác, và nghiệp thiện ác không có kết quả, thì ngay trong đời này ta sẽ giữ cho mình không oán, không sân, không phiền não và an lạc.' Đây là niềm an ủi thứ hai mà vị ấy đạt được.

'Nếu quả thật điều xấu xảy đến cho người làm điều xấu, thì vì ta không có ý định xấu, và vì ta không làm điều gì xấu, làm sao khổ đau chạm đến ta được?' Đây là niềm an ủi thứ ba mà vị ấy đạt được.

'Nếu quả thật điều xấu không xảy đến cho người làm điều xấu, thì ta vẫn thấy mình thanh tịnh cả hai phương diện.' Đây là niềm an ủi thứ tư mà vị ấy đạt được.

Khi vị thánh đệ tử đó có tâm không oán, không sân, không ô nhiễm và thanh tịnh, vị ấy đạt được bốn niềm an ủi này ngay trong đời này."

"Thật đúng như vậy, bạch Thế Tôn! Thật đúng như vậy, bạch bậc Thiện Thệ! Khi vị thánh đệ tử đó có tâm không oán, không sân, không ô nhiễm và thanh tịnh, vị ấy đạt được bốn niềm an ủi này ngay trong đời này. ...

Lành thay, bạch Thế Tôn! Lành thay! ... Chúng con xin quy y Thế Tôn, quy y Pháp, và quy y Tăng đoàn Tỳ-kheo. Kể từ hôm nay, xin Thế Tôn ghi nhận chúng con là những nam/nữ cư sĩ đã quy y trọn đời."

AN 3.66 Với Sāḷha và Bạn Sāḷhasutta

Như vầy tôi nghe. Một thời Tôn giả Nandaka trú gần Sāvatthī (Xá-vệ) tại lầu của bà Migāramātā trong Tu viện phía Đông (Pubbārāma). Khi ấy, Sāḷha, cháu của Migāra, và Rohaṇa, cháu của Pekhuṇiya đến gặp Tôn giả Nandaka, đảnh lễ, và ngồi xuống một bên. Rồi Tôn giả Nandaka nói với Sāḷha:

"Này Sāḷha và bạn, xin đừng vội tin theo truyền khẩu, đừng vội tin theo truyền thống, đừng vội tin theo tin đồn, đừng vội tin theo kinh điển, đừng vội tin chỉ vì lý luận suông, đừng vội tin chỉ vì suy diễn, đừng vội tin theo suy xét theo bề ngoài, đừng vội tin theo sự chấp nhận quan điểm sau khi cân nhắc, đừng vội tin vì vẻ ngoài có vẻ đáng tin, và đừng vội tin vì nghĩ rằng 'vị sa-môn này là thầy của chúng ta.' Nhưng khi nào các vị tự mình biết rõ: 'Những điều này là bất thiện, đáng chê trách, bị người trí chỉ trích, và khi thực hiện, chúng đưa đến tai hại và khổ đau', thì khi đó các vị nên từ bỏ chúng.

Này Sāḷha, ông nghĩ sao? Lòng tham có thật không?"

"Vâng, thưa Tôn giả."

"'Sự tham muốn(Covetousness / abhijjhā)' là ý tôi muốn nói ở đây. Một người tham lam và tham muốn thì sát sinh, lấy của không cho, tà dâm, nói dối, và khuyến khích người khác làm như vậy. Điều đó có phải là vì tai hại và khổ đau lâu dài của họ không?"

"Vâng, thưa Tôn giả."

"Này Sāḷha, ông nghĩ sao? Lòng sân có thật không?"

"Vâng, thưa Tôn giả."

"'Ác ý(Malice / byāpāda)' là ý tôi muốn nói ở đây. Một người sân hận và có ác ý thì sát sinh, lấy của không cho, tà dâm, nói dối, và khuyến khích người khác làm như vậy. Điều đó có phải là vì tai hại và khổ đau lâu dài của họ không?"

"Vâng, thưa Tôn giả."

"Này Sāḷha, ông nghĩ sao? Sự si mê có thật không?"

"Vâng, thưa Tôn giả."

"'Sự không biết(Ignorance / avijjā)' là ý tôi muốn nói ở đây. Một người si mê và không biết thì sát sinh, lấy của không cho, tà dâm, nói dối, và khuyến khích người khác làm như vậy. Điều đó có phải là vì tai hại và khổ đau lâu dài của họ không?"

"Vâng, thưa Tôn giả."

"Này Sāḷha, ông nghĩ sao, những điều này là thiện hay bất thiện?"

"Là bất thiện, thưa Tôn giả."

"Đáng chê trách hay không đáng chê trách?"

"Đáng chê trách, thưa Tôn giả."

"Bị người trí chỉ trích hay ca ngợi?"

"Bị người trí chỉ trích, thưa Tôn giả."

"Khi thực hiện chúng, chúng đưa đến tai hại và khổ đau, hay không? Hay ông thấy thế nào về điều này?"

"Khi thực hiện chúng, chúng đưa đến tai hại và khổ đau. Chúng tôi thấy như vậy."

"Vậy nên, này Sāḷha và bạn, khi tôi nói: 'Xin đừng vội tin theo truyền khẩu, đừng vội tin theo truyền thống, đừng vội tin theo tin đồn, đừng vội tin theo kinh điển, đừng vội tin chỉ vì lý luận suông, đừng vội tin chỉ vì suy diễn, đừng vội tin theo suy xét theo bề ngoài, đừng vội tin theo sự chấp nhận quan điểm sau khi cân nhắc, đừng vội tin vì vẻ ngoài có vẻ đáng tin, và đừng vội tin vì nghĩ rằng "vị sa-môn này là thầy của chúng ta." Nhưng khi nào các vị tự mình biết rõ: "Những điều này là bất thiện, đáng chê trách, bị người trí chỉ trích, và khi thực hiện, chúng đưa đến tai hại và khổ đau", thì khi đó các vị nên từ bỏ chúng.' Đó là điều tôi đã nói, và đây là lý do tại sao tôi nói vậy.

Này Sāḷha và bạn, xin đừng vội tin theo truyền khẩu, đừng vội tin theo truyền thống, đừng vội tin theo tin đồn, đừng vội tin theo kinh điển, đừng vội tin chỉ vì lý luận suông, đừng vội tin chỉ vì suy diễn, đừng vội tin theo suy xét theo bề ngoài, đừng vội tin theo sự chấp nhận quan điểm sau khi cân nhắc, đừng vội tin vì vẻ ngoài có vẻ đáng tin, và đừng vội tin vì nghĩ rằng 'vị sa-môn này là thầy của chúng ta.' Nhưng khi nào các vị tự mình biết rõ: 'Những điều này là thiện, không đáng chê trách, được người trí ca ngợi, và khi thực hiện, chúng đưa đến lợi ích và hạnh phúc', thì khi đó các vị nên tiếp nhận và thực hành chúng.

Ông nghĩ sao? Sự không tham muốn(Contentment / anabhijjhā) có thật không?"

"Vâng, thưa Tôn giả."

"'Sự hài lòng (biết đủ)' là ý tôi muốn nói ở đây. Một người không tham muốn và hài lòng thì không sát sinh, không lấy của không cho, không tà dâm, không nói dối, và không khuyến khích người khác làm như vậy. Điều đó có phải là vì lợi ích và hạnh phúc lâu dài của họ không?"

"Vâng, thưa Tôn giả."

Ông nghĩ sao? Sự không sân hận(Love / abyāpāda) có thật không?"

"Vâng, thưa Tôn giả."

"'Lòng tốt (từ ái)' là ý tôi muốn nói ở đây. Một người không sân hận và có lòng tốt thì không sát sinh, không lấy của không cho, không tà dâm, không nói dối, và không khuyến khích người khác làm như vậy. Điều đó có phải là vì lợi ích và hạnh phúc lâu dài của họ không?"

"Vâng, thưa Tôn giả."

"Này Sāḷha, ông nghĩ sao? Sự hiểu biết(Understanding / vijjā) có thật không?"

"Vâng, thưa Tôn giả."

"'Trí tuệ' là ý tôi muốn nói ở đây. Một người hiểu biết và có trí tuệ thì không sát sinh, không lấy của không cho, không tà dâm, không nói dối, và không khuyến khích người khác làm như vậy. Điều đó có phải là vì lợi ích và hạnh phúc lâu dài của họ không?"

"Vâng, thưa Tôn giả."

"Này Sāḷha, ông nghĩ sao, những điều này là thiện hay bất thiện?"

"Là thiện, thưa Tôn giả."

"Đáng chê trách hay không đáng chê trách?"

"Không đáng chê trách, thưa Tôn giả."

"Bị người trí chỉ trích hay ca ngợi?"

"Được người trí ca ngợi, thưa Tôn giả."

"Khi thực hiện chúng, chúng đưa đến lợi ích và hạnh phúc, hay không? Hay ông thấy thế nào về điều này?"

"Khi thực hiện chúng, chúng đưa đến lợi ích và hạnh phúc. Chúng tôi thấy như vậy."

"Vậy nên, này Sāḷha và bạn, khi tôi nói: 'Xin đừng vội tin theo truyền khẩu, đừng vội tin theo truyền thống, đừng vội tin theo tin đồn, đừng vội tin theo kinh điển, đừng vội tin chỉ vì lý luận suông, đừng vội tin chỉ vì suy diễn, đừng vội tin theo suy xét theo bề ngoài, đừng vội tin theo sự chấp nhận quan điểm sau khi cân nhắc, đừng vội tin vì vẻ ngoài có vẻ đáng tin, và đừng vội tin vì nghĩ rằng "vị sa-môn này là thầy của chúng ta." Nhưng khi nào các vị tự mình biết rõ:

"Những điều này là thiện, không đáng chê trách, được người trí ca ngợi, và khi thực hiện, chúng đưa đến lợi ích và hạnh phúc", thì khi đó các vị nên tiếp nhận và thực hành chúng.' Đó là điều tôi đã nói, và đây là lý do tại sao tôi nói vậy.

Khi ấy, vị thánh đệ tử đó ly tham, ly sân, không si mê, tỉnh giác, và chánh niệm. Vị ấy an trú biến mãn tâm từ ... tâm bi ... tâm hỷ ... tâm xả đến một phương, rồi đến phương thứ hai, phương thứ ba, phương thứ tư. Cũng vậy, ở trên, ở dưới, ngang, khắp nơi, xung quanh, vị ấy an trú biến mãn tâm xả đến toàn thế giới—rộng lớn, bao la, vô biên, không oán, không sân.

Vị ấy hiểu rõ: 'Có cái này, có cái thấp kém hơn cái này, có cái cao thượng hơn cái này, và có sự giải thoát vượt khỏi phạm vi nhận thức này.' Biết và thấy như vậy, tâm vị ấy được giải thoát khỏi ô nhiễm của dục vọng(defilements of sensuality / dục lậu), ô nhiễm của sự tái sinh(desire to be reborn / hữu lậu), và ô nhiễm của sự không biết(ignorance / vô minh lậu). Khi được giải thoát, vị ấy biết mình đã giải thoát.

Vị ấy hiểu rõ: 'Sự tái sinh đã chấm dứt, đời sống phạm hạnh đã hoàn thành, việc cần làm đã làm xong, không còn trở lại trạng thái này nữa.'

Vị ấy hiểu rõ: 'Trước đây có tham lam, đó là bất thiện. Nay không còn, vậy là thiện. Trước đây có sân hận, đó là bất thiện. Nay không còn, vậy là thiện. Trước đây có si mê, đó là bất thiện. Nay không còn, vậy là thiện.' Vì vậy, vị ấy sống không còn mong muốn ngay trong đời này, được dập tắt (phiền não), được mát mẻ, cảm nghiệm hạnh phúc, với tự thân trở thành thanh tịnh (như Phạm thiên)."

AN 3.67 Đề Tài Thảo Luận Kathāvatthusutta

"Này các Tỳ-kheo, có ba đề tài thảo luận(topics of discussion / kathāvatthu) này. Ba đề tài đó là gì? Các thầy có thể thảo luận về quá khứ: 'Trong quá khứ đã như thế này.' Các thầy có thể thảo luận về tương lai: 'Trong tương lai sẽ như thế này.' Hoặc các thầy có thể thảo luận về hiện tại: 'Hiện tại đang như thế này.'

Các thầy có thể biết một người có khả năng thảo luận hay không bằng cách xem cách họ tham gia vào cuộc thảo luận. Khi một người được hỏi một câu hỏi, nếu câu hỏi đó cần được trả lời dứt khoát mà họ không trả lời dứt khoát; hoặc nếu câu hỏi đó cần phân tích mà họ trả lời không phân tích; hoặc nếu câu hỏi đó cần hỏi ngược lại mà họ trả lời không hỏi ngược lại; hoặc nếu câu hỏi đó nên được gác lại mà họ không gác lại, thì người đó không có khả năng thảo luận. Khi một người được hỏi một câu hỏi, nếu câu hỏi đó cần được trả lời dứt khoát và họ trả lời dứt khoát; hoặc nếu câu hỏi đó cần phân tích và họ trả lời sau khi phân tích; hoặc nếu câu hỏi đó cần hỏi ngược lại và họ trả lời bằng một câu hỏi ngược lại; hoặc nếu câu hỏi đó nên được gác lại và họ gác lại, thì người đó có khả năng thảo luận.

Các thầy có thể biết một người có khả năng thảo luận hay không bằng cách xem cách họ tham gia vào cuộc thảo luận. Khi một người được hỏi một câu hỏi, nếu họ không nhất quán về lập trường của mình là gì và không phải là gì; về những gì họ đề xuất; về việc nói từ những gì họ biết; và về trình tự thích hợp, thì người đó không có khả năng thảo luận. Khi một người được hỏi một câu hỏi, nếu họ nhất quán về lập trường của mình là gì và không phải là gì; về những gì họ đề xuất; về việc nói từ những gì họ biết; và về trình tự thích hợp, thì người đó có khả năng thảo luận.

Các thầy có thể biết một người có khả năng thảo luận hay không bằng cách xem cách họ tham gia vào cuộc thảo luận. Khi một người được hỏi một câu hỏi, nếu họ lảng tránh vấn đề; lái cuộc thảo luận sang chuyện khác; hoặc tỏ ra bực bội, sân hận, và cay đắng, thì người đó không có khả năng thảo luận. Khi một người được hỏi một câu hỏi, nếu họ không lảng tránh vấn đề; không lái cuộc thảo luận sang chuyện khác; hoặc không tỏ ra bực bội, sân hận, và cay đắng, thì người đó có khả năng thảo luận.

Các thầy có thể biết một người có khả năng thảo luận hay không bằng cách xem cách họ tham gia vào cuộc thảo luận. Khi một người được hỏi một câu hỏi, nếu họ hăm dọa, đè bẹp, chế nhạo, hoặc bắt lỗi nhỏ nhặt, thì người đó không có khả năng thảo luận. Khi một người được hỏi một câu hỏi, nếu họ không hăm dọa, đè bẹp, chế nhạo, hoặc bắt lỗi nhỏ nhặt, thì người đó có khả năng thảo luận.

Các thầy có thể biết một người có đủ phẩm chất cần thiết hay không bằng cách xem cách họ tham gia vào cuộc thảo luận. Nếu họ lắng nghe chăm chú thì họ có đủ phẩm chất cần thiết; nếu họ không lắng nghe chăm chú thì họ không có đủ phẩm chất cần thiết. Người có đủ phẩm chất cần thiết sẽ thắng tri một pháp, liễu tri một pháp, đoạn tận một pháp, và chứng ngộ một pháp—và rồi họ trải nghiệm sự giải thoát hoàn toàn. Đây là mục đích của thảo luận, tham vấn, các phẩm chất cần thiết, và sự lắng nghe đúng cách, đó là, tâm giải thoát do không còn bám víu.

Những kẻ nói chuyện với lòng thù địch, Quá tự mãn, kiêu căng, Không cao thượng, công kích đức hạnh, Họ tìm lỗi lầm ở nhau.

Họ cùng vui mừng khi đối thủ Nói vụng về và phạm sai lầm, Trở nên bối rối và thất bại— Nhưng bậc Thánh không thảo luận như thế.

Nếu người trí muốn mở cuộc thảo luận Liên quan đến Pháp và nghĩa lý— Loại thảo luận mà bậc Thánh thường làm— Thì bậc trí tuệ ấy nên bắt đầu thảo luận,

Biết đúng thời điểm, Không thù địch hay kiêu căng. Không quá phấn khích, Khinh miệt, hay hung hăng,

Hay với tâm đầy ganh tị, Họ nói từ sự hiểu biết chân chính. Họ tán đồng lời nói hay, Không chỉ trích lời nói dở.

Họ không cố chấp tìm lỗi, Cũng không bắt lỗi nhỏ nhặt, Không hăm dọa hay đè bẹp người khác, Cũng không nói lời bóng gió (ám chỉ).

Người tốt tham vấn Vì kiến thức và sự sáng tỏ. Đó là cách bậc Thánh tham vấn, Đây là cuộc tham vấn cao thượng. Biết điều này, người thông minh Sẽ tham vấn không kiêu ngạo."

AN 3.68 Tín Đồ Các Tôn Giáo Khác Aññatitthiyasutta

"Này các Tỳ-kheo, nếu các du sĩ ngoại đạo hỏi các thầy: 'Có ba điều này. Ba điều đó là gì? Tham, sân, và si. Đây là ba điều. Sự khác biệt giữa chúng là gì?' Các thầy sẽ trả lời họ như thế nào?"

"Giáo pháp của chúng con lấy Thế Tôn làm gốc rễ. Ngài là người dẫn đường và là nơi nương tựa của chúng con. Bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn hãy tự mình làm rõ ý nghĩa của điều này. Các Tỳ-kheo sẽ lắng nghe và ghi nhớ."

"Vậy thì, này các Tỳ-kheo, hãy lắng nghe và khéo tác ý, Ta sẽ nói."

"Vâng, bạch Thế Tôn," họ đáp. Thế Tôn nói điều này:

"Này các Tỳ-kheo, nếu các du sĩ ngoại đạo hỏi các thầy: 'Có ba điều này. Ba điều đó là gì? Tham, sân, và si. Đây là ba điều. Sự khác biệt giữa chúng là gì?' Các thầy nên trả lời họ: 'Thưa các đạo hữu, tham thì ít đáng trách, nhưng phai nhạt chậm. Sân thì rất đáng trách, nhưng phai nhạt nhanh. Si thì rất đáng trách, và phai nhạt chậm.'

Và nếu họ hỏi: 'Nguyên nhân nào, lý do nào khiến tham khởi lên, và một khi đã khởi lên thì tăng trưởng và lớn mạnh?' Các thầy nên nói: 'Vẻ đẹp của sự vật(beautiful feature of things / tịnh tướng). Khi các vị hướng tâm sai pháp(apply the mind irrationally / không như lý tác ý) đến vẻ đẹp của sự vật, tham khởi lên, và một khi đã khởi lên thì tăng trưởng và lớn mạnh. Đây là nguyên nhân, đây là lý do khiến tham khởi lên, và một khi đã khởi lên thì tăng trưởng và lớn mạnh.'

Và nếu họ hỏi: 'Nguyên nhân nào, lý do nào khiến sân khởi lên, và một khi đã khởi lên thì tăng trưởng và lớn mạnh?' Các thầy nên nói: 'Vẻ khó chịu của sự vật(feature of harshness / sân tướng). Khi các vị hướng tâm sai pháp đến vẻ khó chịu của sự vật, sân khởi lên, và một khi đã khởi lên thì tăng trưởng và lớn mạnh. Đây là nguyên nhân, đây là lý do khiến sân khởi lên, và một khi đã khởi lên thì tăng trưởng và lớn mạnh.'

Và nếu họ hỏi: 'Nguyên nhân nào, lý do nào khiến si khởi lên, và một khi đã khởi lên thì tăng trưởng và lớn mạnh?' Các thầy nên nói: 'Sự hướng tâm sai pháp(Irrational application of mind / không như lý tác ý). Khi các vị hướng tâm sai pháp, si khởi lên, và một khi đã khởi lên thì tăng trưởng và lớn mạnh. Đây là nguyên nhân, đây là lý do khiến si khởi lên, và một khi đã khởi lên thì tăng trưởng và lớn mạnh.'

Và nếu họ hỏi, 'Nguyên nhân nào, lý do nào khiến tham không khởi lên, hoặc nếu đã khởi lên thì được từ bỏ?' Các thầy nên nói: 'Vẻ xấu xí của sự vật(ugly feature of things / bất tịnh tướng). Khi các vị hướng tâm đúng pháp(apply the mind rationally / như lý tác ý) đến vẻ xấu xí của sự vật, tham không khởi lên, hoặc nếu đã khởi lên thì được từ bỏ. Đây là nguyên nhân, đây là lý do khiến tham không khởi lên, hoặc nếu đã khởi lên thì được từ bỏ.'

Và nếu họ hỏi, 'Nguyên nhân nào, lý do nào khiến sân không khởi lên, hoặc nếu đã khởi lên thì được từ bỏ?' Các thầy nên nói: 'Tâm giải thoát nhờ tình thương(heart's release by love / từ tâm giải thoát). Khi các vị hướng tâm đúng pháp đến tâm giải thoát nhờ tình thương, sân không khởi lên, hoặc nếu đã khởi lên thì được từ bỏ. Đây là nguyên nhân, đây là lý do khiến sân không khởi lên, hoặc nếu đã khởi lên thì được từ bỏ.'

Và nếu họ hỏi, 'Nguyên nhân nào, lý do nào khiến si không khởi lên, hoặc nếu đã khởi lên thì được từ bỏ?' Các thầy nên nói: 'Sự hướng tâm đúng pháp(Rational application of mind / như lý tác ý). Khi các vị hướng tâm đúng pháp, si không khởi lên, hoặc nếu đã khởi lên thì được từ bỏ. Đây là nguyên nhân, đây là lý do khiến si không khởi lên, hoặc nếu đã khởi lên thì được từ bỏ.'"

AN 3.69 Cội Rễ Bất Thiện Akusalamūlasutta

"Này các Tỳ-kheo, có ba cội rễ bất thiện(unskillful roots / bất thiện căn) này. Ba cội rễ đó là gì? Tham, sân, và si.

Tham là một cội rễ của bất thiện. Khi một người tham lam khởi ý hành động qua thân, khẩu, hoặc ý, điều đó cũng là bất thiện. Khi một người tham lam, bị lòng tham chi phối, gây khổ đau cho người khác dưới một lý do sai trái—bằng cách xử tử, bỏ tù, tịch thu tài sản, kết án, hoặc trục xuất—nghĩ rằng 'Ta có quyền lực, ta muốn quyền lực', điều đó cũng là bất thiện. Và như vậy, nhiều điều xấu xa, bất thiện này được tạo ra trong họ, sinh ra, bắt nguồn, khởi sinh, và được duyên bởi tham.

Sân là một cội rễ của bất thiện. Khi một người sân hận khởi ý hành động qua thân, khẩu, hoặc ý, điều đó cũng là bất thiện. Khi một người sân hận, bị lòng sân chi phối, gây khổ đau cho người khác dưới một lý do sai trái—bằng cách xử tử, bỏ tù, tịch thu tài sản, kết án, hoặc trục xuất—nghĩ rằng 'Ta có quyền lực, ta muốn quyền lực', điều đó cũng là bất thiện. Và như vậy, nhiều điều xấu xa, bất thiện này được tạo ra trong họ, sinh ra, bắt nguồn, khởi sinh, và được duyên bởi sân.

Si là một cội rễ của bất thiện. Khi một người si mê khởi ý hành động qua thân, khẩu, hoặc ý, điều đó cũng là bất thiện. Khi một người si mê, bị si mê chi phối, gây khổ đau cho người khác dưới một lý do sai trái—bằng cách xử tử, bỏ tù, tịch thu tài sản, kết án, hoặc trục xuất—nghĩ rằng 'Ta có quyền lực, ta muốn quyền lực', điều đó cũng là bất thiện. Và như vậy, nhiều điều xấu xa, bất thiện này được tạo ra trong họ, sinh ra, bắt nguồn, khởi sinh, và được duyên bởi si. Người như vậy được cho là có lời nói phi thời, không thật, vô nghĩa, không hợp Pháp, không hợp Luật.

Tại sao lại như vậy? Người này gây khổ đau cho người khác dưới một lý do sai trái—bằng cách xử tử, bỏ tù, tịch thu tài sản, kết án, hoặc trục xuất—nghĩ rằng 'Ta có quyền lực, ta muốn quyền lực'. Vì vậy, khi ai đó đưa ra lời chỉ trích có cơ sở, họ tỏ ra khinh miệt và không thừa nhận gì cả. Khi ai đó đưa ra lời chỉ trích vô căn cứ, họ không cố gắng giải thích, 'Đây là lý do tại sao điều đó không đúng, đây là lý do tại sao điều đó sai.' Đó là lý do tại sao người như vậy được cho là có lời nói phi thời, không thật, vô nghĩa, không hợp Pháp, không hợp Luật.

Người như vậy—bị chi phối bởi các phẩm chất xấu xa, bất thiện sinh ra từ tham, sân, và si—chịu đau khổ ngay trong đời này, với phiền muộn, thống khổ, và bức bách. Và khi thân hoại mạng chung, họ có thể đoán trước sẽ được tái sinh vào cõi dữ (ác thú).

Giả sử một cây sala, cây trục xe, hoặc cây hoàng dương bị ba dây leo chân lạc đà bóp nghẹt và bao phủ. Nó sẽ đi đến hủy hoại và tai họa. Cũng vậy, người như vậy—bị chi phối bởi các phẩm chất xấu xa, bất thiện sinh ra từ tham, sân, và si—chịu đau khổ ngay trong đời này, với phiền muộn, thống khổ, và bức bách. Và khi thân hoại mạng chung, họ có thể đoán trước sẽ được tái sinh vào cõi dữ.

Đây là ba cội rễ bất thiện.

Có ba cội rễ thiện(skillful roots / thiện căn) này. Ba cội rễ đó là gì? Không tham (Vô tham), Không sân (Vô sân), và Không si (Vô si).

Không tham là một cội rễ của thiện. Khi một người không tham lam khởi ý hành động qua thân, khẩu, hoặc ý, điều đó cũng là thiện. Khi một người không tham lam, không bị lòng tham chi phối, không gây khổ đau cho người khác dưới một lý do sai trái—bằng cách xử tử, bỏ tù, tịch thu tài sản, kết án, hoặc trục xuất—nghĩ rằng 'Ta có quyền lực, ta muốn quyền lực', điều đó cũng là thiện. Và như vậy, nhiều điều thiện này được tạo ra trong họ, sinh ra, bắt nguồn, khởi sinh, và được duyên bởi sự không tham.

Không sân là một cội rễ của thiện. Khi một người không sân hận khởi ý hành động qua thân, khẩu, hoặc ý, điều đó cũng là thiện. Khi một người không sân hận, không bị lòng sân chi phối, không gây khổ đau cho người khác dưới một lý do sai trái—bằng cách xử tử, bỏ tù, tịch thu tài sản, kết án, hoặc trục xuất—nghĩ rằng 'Ta có quyền lực, ta muốn quyền lực', điều đó cũng là thiện. Và như vậy, nhiều điều thiện này được tạo ra trong họ, sinh ra, bắt nguồn, khởi sinh, và được duyên bởi sự không sân.

Không si là một cội rễ của thiện. Khi một người không si mê khởi ý hành động qua thân, khẩu, hoặc ý, điều đó cũng là thiện. Khi một người không si mê, không bị si mê chi phối, không gây khổ đau cho người khác dưới một lý do sai trái—bằng cách xử tử, bỏ tù, tịch thu tài sản, kết án, hoặc trục xuất—nghĩ rằng 'Ta có quyền lực, ta muốn quyền lực', điều đó cũng là thiện. Và như vậy, nhiều điều thiện này được tạo ra trong họ, sinh ra, bắt nguồn, khởi sinh, và được duyên bởi sự không si. Người như vậy được cho là có lời nói đúng thời, chân thật, có ý nghĩa, hợp Pháp, hợp Luật.

Tại sao lại như vậy? Người này không gây khổ đau cho người khác dưới một lý do sai trái—bằng cách xử tử, bỏ tù, tịch thu tài sản, kết án, hoặc trục xuất—nghĩ rằng 'Ta có quyền lực, ta muốn quyền lực'. Vì vậy, khi ai đó đưa ra lời chỉ trích có cơ sở, họ thừa nhận và không khinh miệt. Khi ai đó đưa ra lời chỉ trích vô căn cứ, họ cố gắng giải thích, 'Đây là lý do tại sao điều đó không đúng, đây là lý do tại sao điều đó sai.' Đó là lý do tại sao người như vậy được cho là có lời nói đúng thời, chân thật, có ý nghĩa, hợp Pháp, hợp Luật.

Đối với người như vậy, các phẩm chất xấu xa, bất thiện sinh ra từ tham, sân, và si bị đoạn tận gốc rễ, làm cho như thân cây thốt nốt bị chặt ngọn, bị tiêu diệt, và không thể sinh khởi trong tương lai. Ngay trong đời này, họ hạnh phúc, không phiền muộn, thống khổ, và bức bách, và họ cũng được tịch diệt ngay trong đời này (đạt Niết-bàn).

Giả sử một cây sala, cây trục xe, hoặc cây hoàng dương bị ba dây leo chân lạc đà bóp nghẹt và bao phủ. Rồi có một người mang cuốc và giỏ đến. Họ sẽ chặt dây leo tận gốc, đào lên, và nhổ sạch, cho đến cả rễ con và thân leo. Rồi họ chẻ dây leo ra, cắt thành đoạn, và băm thành mảnh vụn. Họ phơi khô mảnh vụn trong gió và nắng, đốt thành tro bằng lửa, và làm thành tro bụi. Rồi họ quét tro đi trong gió mạnh, hoặc thả trôi theo dòng nước xiết. Như vậy, những dây leo chân lạc đà đó sẽ bị đoạn tận gốc rễ, làm cho như thân cây thốt nốt bị chặt ngọn, và bị tiêu diệt, không thể sinh khởi trong tương lai. Cũng vậy, đối với người như vậy, các phẩm chất xấu xa, bất thiện sinh ra từ tham, sân, và si bị đoạn tận gốc rễ, làm cho như thân cây thốt nốt bị chặt ngọn, bị tiêu diệt, và không thể sinh khởi trong tương lai. Ngay trong đời này, họ hạnh phúc, không phiền muộn, thống khổ, và bức bách, và họ cũng được tịch diệt ngay trong đời này.

Đây là ba cội rễ thiện."

AN 3.70 Ngày Trai Giới Uposathasutta

Như vầy tôi nghe. Một thời Thế Tôn trú gần Sāvatthī (Xá-vệ) tại lầu của bà Migāramātā trong Tu viện phía Đông (Pubbārāma).

Khi ấy, Visākhā, mẹ của Migāra (Migāramātā), đến gặp Thế Tôn, đảnh lễ, và ngồi xuống một bên. Thế Tôn hỏi bà: "Này Visākhā, bà từ đâu đến vào giữa ban ngày thế này?"

"Bạch Thế Tôn, hôm nay con đang giữ ngày trai giới(Sabbath / Uposatha)."

"Này Visākhā, có ba loại ngày trai giới này. Ba loại đó là gì? Ngày trai giới của người chăn bò, ngày trai giới của người Ni-kiền-tử (Jains / Nigaṇṭha), và ngày trai giới của bậc Thánh.

Và ngày trai giới của người chăn bò là gì? Giống như một người chăn bò, vào cuối buổi chiều, lùa bò về cho chủ. Họ suy ngẫm: 'Hôm nay bò ăn cỏ ở chỗ này chỗ kia, và uống nước ở chỗ này chỗ kia. Ngày mai bò sẽ ăn cỏ ở chỗ này chỗ kia, và uống nước ở chỗ này chỗ kia.' Cũng vậy, có người giữ ngày trai giới suy ngẫm: 'Hôm nay ta đã ăn món này món kia, và dùng bữa với món này món kia. Ngày mai ta sẽ ăn món này món kia, và dùng bữa với món này món kia.' Và như vậy họ trải qua ngày của mình với tâm đầy lòng tham lam. Đó là ngày trai giới của người chăn bò. Khi ngày trai giới của người chăn bò được giữ như vậy, nó không có nhiều kết quả, lợi ích, ánh sáng hay phước báu lớn lao.

Và ngày trai giới của người Ni-kiền-tử là gì? Có một loại sa-môn thuộc nhóm gọi là Ni-kiền-tử. Họ khuyến khích các đệ tử của mình: 'Này các thiện tín, xin đừng làm hại bất kỳ chúng sinh nào cách xa hơn một trăm do-tuần về phía đông. Đừng làm hại bất kỳ chúng sinh nào cách xa hơn một trăm do-tuần về phía tây. Đừng làm hại bất kỳ chúng sinh nào cách xa hơn một trăm do-tuần về phía bắc. Đừng làm hại bất kỳ chúng sinh nào cách xa hơn một trăm do-tuần về phía nam.' Như vậy, họ khuyến khích lòng từ và bi mẫn đối với một số chúng sinh mà không phải những chúng sinh khác. Vào ngày trai giới, họ khuyến khích các đệ tử của mình: 'Này các thiện tín, hãy cởi bỏ hết y phục và nói: "Ta không thuộc về ai ở bất cứ đâu! Và không có gì thuộc về ta ở bất cứ đâu!"' Nhưng cha mẹ họ vẫn biết, 'Đây là con của chúng ta.' Và họ biết, 'Đây là cha mẹ của ta.' Vợ và con vẫn biết, 'Đây là người nuôi dưỡng chúng ta.' Và họ biết, 'Đây là vợ và con của ta.' Tôi tớ, người làm công, và nhân viên vẫn biết: 'Đây là chủ của chúng ta.' Và họ biết, 'Đây là tôi tớ, người làm công, và nhân viên của ta.' Như vậy, vào lúc họ nên được khuyến khích nói sự thật, thì người Ni-kiền-tử lại khuyến khích họ nói dối. Điều này, Ta nói, là nói dối. Khi đêm đã qua, họ lại sử dụng tài sản của mình, dù chúng chưa được trao trả lại cho họ. Điều này, Ta nói, là lấy của không cho (trộm cắp). Đó là ngày trai giới của người Ni-kiền-tử. Khi ngày trai giới của người Ni-kiền-tử được giữ như vậy, nó không có nhiều kết quả, lợi ích, ánh sáng hay phước báu lớn lao.

Và ngày trai giới của bậc Thánh là gì? Tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn. Và làm thế nào tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn? Đó là khi một vị thánh đệ tử tưởng niệm đến Như Lai(recollects the Realized One / niệm Phật): 'Thế Tôn đó là bậc A-la-hán, bậc Chánh Đẳng Giác, bậc Minh Hạnh Túc, bậc Thiện Thệ, bậc Thế Gian Giải, bậc Vô Thượng Sĩ Điều Ngự Trượng Phu, bậc Thiên Nhân Sư, bậc Phật, bậc Thế Tôn.' Khi họ tưởng niệm đến Như Lai, tâm họ trở nên trong sáng, niềm vui sinh khởi, và các cấu uế của tâm được từ bỏ. Giống như làm sạch cái đầu dơ bẩn bằng nỗ lực tinh tấn vậy.

Và làm thế nào cái đầu dơ bẩn được làm sạch bằng nỗ lực tinh tấn? Bằng bột gội đầu, đất sét, và nước, và bằng cách áp dụng nỗ lực thích đáng. Cũng vậy, tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn.

Và làm thế nào tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn? Đó là khi một vị thánh đệ tử tưởng niệm đến Như Lai: 'Thế Tôn đó là bậc A-la-hán, bậc Chánh Đẳng Giác, bậc Minh Hạnh Túc, bậc Thiện Thệ, bậc Thế Gian Giải, bậc Vô Thượng Sĩ Điều Ngự Trượng Phu, bậc Thiên Nhân Sư, bậc Phật, bậc Thế Tôn.' Khi họ tưởng niệm đến Như Lai, tâm họ trở nên trong sáng, niềm vui sinh khởi, và các cấu uế của tâm được từ bỏ. Điều này được gọi là: 'Một vị thánh đệ tử giữ ngày trai giới của bậc Thiên (niệm Phật), sống cùng với bậc Thiên. Và vì họ nghĩ đến bậc Thiên, tâm họ trở nên trong sáng, niềm vui sinh khởi, và các cấu uế của tâm được từ bỏ.' Đó là cách tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn.

Tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn. Và làm thế nào tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn? Đó là khi một vị thánh đệ tử tưởng niệm đến Pháp(recollects the teaching / niệm Pháp): 'Pháp được Thế Tôn khéo giảng—thiết thực hiện tại, có hiệu quả tức thời, đến để mà thấy, có khả năng hướng thượng, được người trí tự mình giác hiểu.' Khi họ tưởng niệm đến Pháp, tâm họ trở nên trong sáng, niềm vui sinh khởi, và các cấu uế của tâm được từ bỏ. Giống như làm sạch thân thể dơ bẩn bằng nỗ lực tinh tấn vậy.

Và làm thế nào thân thể dơ bẩn được làm sạch bằng nỗ lực tinh tấn? Bằng xà phòng và bột thơm, nước, và bằng cách áp dụng nỗ lực thích đáng. Đó là cách thân thể dơ bẩn được làm sạch bằng nỗ lực tinh tấn. Cũng vậy, tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn.

Và làm thế nào tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn? Đó là khi một vị thánh đệ tử tưởng niệm đến Pháp: 'Pháp được Thế Tôn khéo giảng—thiết thực hiện tại, có hiệu quả tức thời, đến để mà thấy, có khả năng hướng thượng, được người trí tự mình giác hiểu.' Khi họ tưởng niệm đến Pháp, tâm họ trở nên trong sáng, niềm vui sinh khởi, và các cấu uế của tâm được từ bỏ. Điều này được gọi là: 'Một vị thánh đệ tử giữ ngày trai giới của Pháp (niệm Pháp), sống cùng với Pháp. Và vì họ nghĩ đến Pháp, tâm họ trở nên trong sáng, niềm vui sinh khởi, và các cấu uế của tâm được từ bỏ.' Đó là cách tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn.

Tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn. Và làm thế nào tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn? Đó là khi một vị thánh đệ tử tưởng niệm đến Tăng(recollects the Saṅgha / niệm Tăng): 'Tăng đoàn đệ tử của Thế Tôn đang thực hành con đường tốt đẹp (Diệu hạnh), chân thật (Trực hạnh), có hệ thống (Như lý hạnh), và đúng đắn (Chánh hạnh). Tăng đoàn ấy bao gồm bốn đôi, tám bậc Thánh nhân. Tăng đoàn đệ tử của Thế Tôn này đáng được cúng dường, đáng được tiếp đón, đáng được bố thí, đáng được chắp tay vái chào, và là ruộng phước vô thượng cho đời.' Khi họ tưởng niệm đến Tăng, tâm họ trở nên trong sáng, niềm vui sinh khởi, và các cấu uế của tâm được từ bỏ. Giống như làm sạch tấm vải dơ bẩn bằng nỗ lực tinh tấn vậy.

Và làm thế nào tấm vải dơ bẩn được làm sạch bằng nỗ lực tinh tấn? Bằng muối, tro, phân bò, và nước, và bằng cách áp dụng nỗ lực thích đáng. Đó là cách tấm vải dơ bẩn được làm sạch bằng nỗ lực tinh tấn. Cũng vậy, tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn.

Và làm thế nào tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn? Đó là khi một vị thánh đệ tử tưởng niệm đến Tăng: 'Tăng đoàn đệ tử của Thế Tôn đang thực hành con đường tốt đẹp, chân thật, có hệ thống, và đúng đắn. Tăng đoàn ấy bao gồm bốn đôi, tám bậc Thánh nhân. Tăng đoàn đệ tử của Thế Tôn này đáng được cúng dường, đáng được tiếp đón, đáng được bố thí, và đáng được chắp tay vái chào. Tăng đoàn ấy là ruộng phước vô thượng cho đời.' Khi họ tưởng niệm đến Tăng, tâm họ trở nên trong sáng, niềm vui sinh khởi, và các cấu uế của tâm được từ bỏ. Điều này được gọi là: 'Một vị thánh đệ tử giữ ngày trai giới của Tăng (niệm Tăng), sống cùng với Tăng. Và vì họ nghĩ đến Tăng, tâm họ trở nên trong sáng, niềm vui sinh khởi, và các cấu uế của tâm được từ bỏ.' Đó là cách tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn.

Tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn. Và làm thế nào tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn? Đó là khi một vị thánh đệ tử tưởng niệm đến giới hạnh của mình(recollects their own ethical conduct / niệm Giới), những giới hạnh không bị sứt mẻ, không tì vết, không đốm, không ô nhiễm, có tính giải thoát, được người trí ca ngợi, không sai lầm, và đưa đến định. Khi họ tưởng niệm đến giới hạnh của mình, tâm họ trở nên trong sáng, niềm vui sinh khởi, và các cấu uế của tâm được từ bỏ. Giống như làm sạch chiếc gương dơ bẩn bằng nỗ lực tinh tấn vậy.

Và làm thế nào chiếc gương dơ bẩn được làm sạch bằng nỗ lực tinh tấn? Bằng dầu, tro, miếng giẻ cuộn lại, và bằng cách áp dụng nỗ lực thích đáng. Đó là cách chiếc gương dơ bẩn được làm sạch bằng nỗ lực tinh tấn. Cũng vậy, tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn.

Và làm thế nào tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn? Đó là khi một vị thánh đệ tử tưởng niệm đến giới hạnh của mình, những giới hạnh không bị sứt mẻ, không tì vết, không đốm, không ô nhiễm, có tính giải thoát, được người trí ca ngợi, không sai lầm, và đưa đến định. Khi họ tưởng niệm đến giới hạnh của mình, tâm họ trở nên trong sáng, niềm vui sinh khởi, và các cấu uế của tâm được từ bỏ. Điều này được gọi là: 'Một vị thánh đệ tử giữ ngày trai giới của Giới (niệm Giới), sống cùng với Giới. Và vì họ nghĩ đến giới hạnh của mình, tâm họ trở nên trong sáng, niềm vui sinh khởi, và các cấu uế của tâm được từ bỏ.' Đó là cách tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn.

Tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn. Và làm thế nào tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn? Đó là khi một vị thánh đệ tử tưởng niệm đến chư Thiên(recollects the deities / niệm Thiên): 'Có chư Thiên ở cõi Tứ Đại Thiên Vương, chư Thiên ở cõi Ba Mươi Ba (Đao Lợi), chư Thiên Dạ Ma, chư Thiên Đâu Suất, chư Thiên Hóa Lạc, chư Thiên Tha Hóa Tự Tại, chư Thiên thuộc Phạm Chúng Thiên, và các vị trời còn cao hơn nữa. Khi các vị trời đó mệnh chung từ đây, họ được tái sinh đến đó là nhờ có tín, giới, văn, thí, và tuệ. Ta cũng có cùng loại tín, giới, văn, thí, và tuệ như vậy.' Khi họ tưởng niệm đến tín, giới, văn, thí, và tuệ của cả bản thân mình và của các vị trời đó, tâm họ trở nên trong sáng, niềm vui sinh khởi, và các cấu uế của tâm được từ bỏ. Giống như làm sạch vàng quặng bị ô nhiễm bằng nỗ lực tinh tấn vậy.

Và làm thế nào vàng quặng bị ô nhiễm được làm sạch bằng nỗ lực tinh tấn? Bằng lò luyện, chất trợ dung, ống thổi, và kẹp, và bằng cách áp dụng nỗ lực thích đáng. Đó là cách vàng quặng bị ô nhiễm được làm sạch bằng nỗ lực tinh tấn. Cũng vậy, tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn.

Và làm thế nào tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn? Đó là khi một vị thánh đệ tử tưởng niệm đến chư Thiên: 'Có chư Thiên ở cõi Tứ Đại Thiên Vương, chư Thiên ở cõi Ba Mươi Ba, chư Thiên Dạ Ma, chư Thiên Đâu Suất, chư Thiên Hóa Lạc, chư Thiên Tha Hóa Tự Tại, chư Thiên thuộc Phạm Chúng Thiên, và các vị trời còn cao hơn nữa. Khi các vị trời đó mệnh chung từ đây, họ được tái sinh đến đó là nhờ có tín, giới, văn, thí, và tuệ. Ta cũng có cùng loại tín, giới, văn, thí, và tuệ như vậy.' Khi họ tưởng niệm đến tín, giới, văn, thí, và tuệ của cả bản thân mình và của các vị trời đó, tâm họ trở nên trong sáng, niềm vui sinh khởi, và các cấu uế của tâm được từ bỏ. Điều này được gọi là: 'Một vị thánh đệ tử giữ ngày trai giới của chư Thiên (niệm Thiên), sống cùng với chư Thiên. Và vì họ nghĩ đến chư Thiên, tâm họ trở nên trong sáng, niềm vui sinh khởi, và các cấu uế của tâm được từ bỏ.' Đó là cách tâm ô uế được làm sạch nhờ nỗ lực tinh tấn.

Rồi vị thánh đệ tử đó suy ngẫm: 'Trọn đời, các bậc A-la-hán từ bỏ sát sinh, từ bỏ gậy và kiếm. Các vị ấy có lòng hổ thẹn và từ bi, và sống đầy lòng thương tưởng tất cả chúng sinh. Ta cũng vậy, trong ngày và đêm này, sẽ từ bỏ sát sinh, từ bỏ gậy và kiếm. Ta sẽ có lòng hổ thẹn và từ bi, và sống đầy lòng thương tưởng tất cả chúng sinh. Ta sẽ giữ ngày trai giới bằng cách làm theo các bậc A-la-hán về phương diện này.

Trọn đời, các bậc A-la-hán từ bỏ lấy của không cho. Các vị ấy chỉ nhận vật đã cho, mong đợi vật đã cho. Các vị ấy giữ mình trong sạch không trộm cắp. Ta cũng vậy, trong ngày và đêm này, sẽ từ bỏ lấy của không cho. Ta sẽ chỉ nhận vật đã cho, mong đợi vật đã cho. Ta sẽ giữ mình trong sạch không trộm cắp. Ta sẽ giữ ngày trai giới bằng cách làm theo các bậc A-la-hán về phương diện này.

Trọn đời, các bậc A-la-hán từ bỏ hành vi không trong sạch (dâm dục). Các vị ấy sống độc thân, xa lìa, tránh hành vi dâm dục thấp kém. Ta cũng vậy, trong ngày và đêm này, sẽ từ bỏ hành vi không trong sạch. Ta sẽ sống độc thân, xa lìa, tránh hành vi dâm dục thấp kém. Ta sẽ giữ ngày trai giới bằng cách làm theo các bậc A-la-hán về phương diện này.

Trọn đời, các bậc A-la-hán từ bỏ nói dối. Các vị ấy nói sự thật và giữ vững sự thật. Các vị ấy chân thật và đáng tin cậy, và không lừa dối thế gian bằng lời nói. Ta cũng vậy, trong ngày và đêm này, sẽ từ bỏ nói dối. Ta sẽ nói sự thật và giữ vững sự thật. Ta sẽ chân thật và đáng tin cậy, và không lừa dối thế gian bằng lời nói. Ta sẽ giữ ngày trai giới bằng cách làm theo các bậc A-la-hán về phương diện này.

Trọn đời, các bậc A-la-hán từ bỏ các loại rượu bia, chất gây say. Ta cũng vậy, trong ngày và đêm này, sẽ từ bỏ các loại rượu bia, chất gây say. Ta sẽ giữ ngày trai giới bằng cách làm theo các bậc A-la-hán về phương diện này.

Trọn đời, các bậc A-la-hán ăn một bữa trong ngày, kiêng ăn ban đêm và ăn phi thời. Ta cũng vậy, trong ngày và đêm này, sẽ ăn một bữa trong ngày, kiêng ăn ban đêm và ăn phi thời. Ta sẽ giữ ngày trai giới bằng cách làm theo các bậc A-la-hán về phương diện này.

Trọn đời, các bậc A-la-hán tránh xa xem nhảy múa, ca hát, âm nhạc; và trang điểm, tô điểm bằng vòng hoa, hương thơm, phấn sáp. Ta cũng vậy, trong ngày và đêm này, sẽ tránh xa xem nhảy múa, ca hát, âm nhạc; và trang điểm, tô điểm bằng vòng hoa, hương thơm, phấn sáp. Ta sẽ giữ ngày trai giới bằng cách làm theo các bậc A-la-hán về phương diện này.

Trọn đời, các bậc A-la-hán từ bỏ giường cao và sang trọng. Các vị ấy ngủ ở nơi thấp, trên giường nhỏ hoặc chiếu cỏ. Ta cũng vậy, trong ngày và đêm này, sẽ từ bỏ giường cao và sang trọng. Ta sẽ ngủ ở nơi thấp, trên giường nhỏ hoặc chiếu cỏ. Ta sẽ giữ ngày trai giới bằng cách làm theo các bậc A-la-hán về phương diện này.'

Đó là ngày trai giới của bậc Thánh. Khi ngày trai giới của bậc Thánh được giữ như vậy, nó rất có kết quả, lợi ích, ánh sáng và phước báu lớn lao.

Lớn lao đến mức nào? Giả sử bà được làm vua chúa cai trị mười sáu đại quốc này—Aṅga, Magadha (Ma-kiệt-đà), Kāsi (Ca-di), Kosala (Kiều-tát-la), Vajji (Bạt-kỳ), Malla (Mạt-la), Cetī (Chi-đề), Vaccha (Bạt-sa), Kuru (Câu-lâu), Pañcāla (Bàn-già-la), Maccha (Ma-cha), Sūrasena (Thâu-la-tiên-na), Assaka (A-thấp-ca), Avanti (A-bàn-đề), Gandhāra (Kiền-đà-la), và Kamboja (Cam-bồ-già)—đầy đủ bảy báu vật (thất bảo). Điều này cũng không bằng một phần mười sáu của ngày trai giới tám yếu tố (Bát quan trai giới). Tại sao vậy? Bởi vì vương quyền cõi người là nghèo nàn so với hạnh phúc của chư thiên.

Năm mươi năm ở cõi người là một ngày một đêm đối với chư Thiên ở cõi Tứ Đại Thiên Vương. Ba mươi ngày như vậy thành một tháng. Mười hai tháng như vậy thành một năm. Tuổi thọ của chư Thiên ở cõi Tứ Đại Thiên Vương là năm trăm năm trời như vậy. Có thể rằng một người nữ hay nam nào đó đã giữ ngày trai giới tám yếu tố—khi thân hoại mạng chung—sẽ được tái sinh vào cộng đồng chư Thiên ở cõi Tứ Đại Thiên Vương. Đây là điều Ta muốn nói khi Ta nói: 'Vương quyền cõi người là nghèo nàn so với hạnh phúc của chư thiên.'

Một trăm năm ở cõi người là một ngày một đêm đối với chư Thiên ở cõi Ba Mươi Ba. Ba mươi ngày như vậy thành một tháng. Mười hai tháng như vậy thành một năm. Tuổi thọ của chư Thiên ở cõi Ba Mươi Ba là một nghìn năm trời như vậy. Có thể rằng một người nữ hay nam nào đó đã giữ ngày trai giới tám yếu tố—khi thân hoại mạng chung—sẽ được tái sinh vào cộng đồng chư Thiên ở cõi Ba Mươi Ba. Đây là điều Ta muốn nói khi Ta nói: 'Vương quyền cõi người là nghèo nàn so với hạnh phúc của chư thiên.'

Hai trăm năm ở cõi người là một ngày một đêm đối với chư Thiên Dạ Ma. Ba mươi ngày như vậy thành một tháng. Mười hai tháng như vậy thành một năm. Tuổi thọ của chư Thiên Dạ Ma là hai nghìn năm trời như vậy. Có thể rằng một người nữ hay nam nào đó đã giữ ngày trai giới tám yếu tố—khi thân hoại mạng chung—sẽ được tái sinh vào cộng đồng chư Thiên Dạ Ma. Đây là điều Ta muốn nói khi Ta nói: 'Vương quyền cõi người là nghèo nàn so với hạnh phúc của chư thiên.'

Bốn trăm năm ở cõi người là một ngày một đêm đối với chư Thiên Đâu Suất. Ba mươi ngày như vậy thành một tháng. Mười hai tháng như vậy thành một năm. Tuổi thọ của chư Thiên Đâu Suất là bốn nghìn năm trời như vậy. Có thể rằng một người nữ hay nam nào đó đã giữ ngày trai giới tám yếu tố—khi thân hoại mạng chung—sẽ được tái sinh vào cộng đồng chư Thiên Đâu Suất. Đây là điều Ta muốn nói khi Ta nói: 'Vương quyền cõi người là nghèo nàn so với hạnh phúc của chư thiên.'

Tám trăm năm ở cõi người là một ngày một đêm đối với chư Thiên Hóa Lạc. Ba mươi ngày như vậy thành một tháng. Mười hai tháng như vậy thành một năm. Tuổi thọ của chư Thiên Hóa Lạc là tám nghìn năm trời như vậy. Có thể rằng một người nữ hay nam nào đó đã giữ ngày trai giới tám yếu tố—khi thân hoại mạng chung—sẽ được tái sinh vào cộng đồng chư Thiên Hóa Lạc. Đây là điều Ta muốn nói khi Ta nói: 'Vương quyền cõi người là nghèo nàn so với hạnh phúc của chư thiên.'

Một nghìn sáu trăm năm ở cõi người là một ngày một đêm đối với chư Thiên Tha Hóa Tự Tại. Ba mươi ngày như vậy thành một tháng. Mười hai tháng như vậy thành một năm. Tuổi thọ của chư Thiên Tha Hóa Tự Tại là mười sáu nghìn năm trời như vậy. Có thể rằng một người nữ hay nam nào đó đã giữ ngày trai giới tám yếu tố—khi thân hoại mạng chung—sẽ được tái sinh vào cộng đồng chư Thiên Tha Hóa Tự Tại. Đây là điều Ta muốn nói khi Ta nói: 'Vương quyền cõi người là nghèo nàn so với hạnh phúc của chư thiên.'

Không nên sát hại chúng sinh, hay trộm cắp, Hay nói dối, hay uống rượu say. Sống độc thân, tránh xa dâm dục, Và không ăn đêm, ăn phi thời.

Không đeo vòng hoa hay dùng hương liệu, Nên ngủ trên giường thấp, >Hay chiếu trải trên đất. Đây là ngày trai giới tám yếu tố, người ta nói vậy, Được Thế Tôn giảng giải, >Người đã đi đến tận cùng khổ đau.

Mặt trăng và mặt trời đều đẹp đẽ đáng nhìn, Chiếu sáng xa theo quỹ đạo của chúng. Những vị xua tan bóng tối, du hành giữa không trung, Chiếu sáng trên bầu trời, soi sáng các phương.

Tất cả của cải tìm thấy trong cõi này— Ngọc trai, châu báu, cả lưu ly tốt, Vàng núi hay vàng sáng chói, Hay vàng ròng rực rỡ gọi là 'jātarūpa'—

Chúng không bằng một phần mười sáu Của ngày trai giới với tám yếu tố, Như ánh sao không thể sánh bằng mặt trăng.

Vì vậy, người nữ hay nam có giới hạnh, Đã giữ ngày trai giới tám yếu tố, Tạo phước đức có kết quả là hạnh phúc, Không bị chê trách, họ đến cõi trời."