Phẩm về Bà La Môn

AN 4.181 Chiến Binh (Yodhājīvasutta)

"Này các Tỳ kheo (Mendicants / khất sĩ, tu sĩ Phật giáo), một chiến binh có bốn yếu tố thì xứng đáng với vua, phù hợp để phục vụ vua, và được xem là một yếu tố của vương quyền. Bốn yếu tố nào? Vị ấy thiện xảo căn bản, là xạ thủ tầm xa, là xạ thủ thiện xạ, là người phá vỡ vật lớn. Một chiến binh với bốn yếu tố này thì xứng đáng với vua, phù hợp để phục vụ vua, và được xem là một yếu tố của vương quyền.

Cũng vậy, một Tỳ kheo có bốn phẩm chất thì xứng đáng với vật cúng dường chư thiên, xứng đáng được tiếp đón, xứng đáng được cúng dường, xứng đáng được chắp tay tôn kính, và là ruộng phước (merit / điều tốt lành, may mắn) vô thượng cho đời. Bốn phẩm chất nào? Vị ấy thiện xảo căn bản, là xạ thủ tầm xa, là xạ thủ thiện xạ, là người phá vỡ vật lớn.

Và thế nào là một Tỳ kheo thiện xảo căn bản? Đó là khi một Tỳ kheo có đạo đức, thu thúc trong giới luật (monastic code / quy tắc đạo đức cho tu sĩ), hành xử tốt đẹp và khất thực ở những nơi thích hợp. Thấy sự nguy hiểm trong lỗi nhỏ nhặt nhất, vị ấy giữ gìn các học giới (rules undertaken / điều luật cần học và thực hành) đã thọ nhận. Như vậy là một Tỳ kheo thiện xảo căn bản.

Và thế nào là một Tỳ kheo xạ thủ tầm xa? Đó là khi một Tỳ kheo thấy như thật bất kỳ loại sắc (form / hình thể vật chất) nào—quá khứ, vị lai, hay hiện tại; bên trong hay bên ngoài; thô hay tế; thấp kém hay cao thượng; xa hay gần: tất cả sắc—với chánh kiến (right understanding / thấy biết đúng đắn): 'Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã (self / cái tôi, bản ngã) của tôi.' Vị ấy thấy như thật bất kỳ loại thọ (feeling / cảm giác)... tưởng (perception / tri giác, nhận biết)... hành (choices / ý định, hành động có chủ ý)... thức (consciousness / nhận thức, tâm thức) nào—quá khứ, vị lai, hay hiện tại; bên trong hay bên ngoài; thô hay tế; thấp kém hay cao thượng; xa hay gần, tất cả thức—với chánh kiến: 'Cái này không phải của tôi, tôi không phải là cái này, cái này không phải tự ngã của tôi.' Như vậy là một Tỳ kheo xạ thủ tầm xa.

Và thế nào là một Tỳ kheo xạ thủ thiện xạ? Đó là khi vị ấy hiểu như thật: 'Đây là khổ (suffering / sự đau khổ, bất toại nguyện)'... 'Đây là nguồn gốc của khổ'... 'Đây là sự diệt khổ (cessation of suffering / sự chấm dứt khổ đau)'... 'Đây là con đường đưa đến sự diệt khổ'. Như vậy là một Tỳ kheo xạ thủ thiện xạ.

Và thế nào là một Tỳ kheo phá vỡ vật lớn? Đó là khi một Tỳ kheo phá vỡ khối vô minh (ignorance / sự không hiểu biết, si mê) vĩ đại. Như vậy là một Tỳ kheo phá vỡ vật lớn.

Một Tỳ kheo với bốn phẩm chất này... là ruộng phước vô thượng cho đời."

AN 4.182 Bảo Đảm (Pāṭibhogasutta)

"Có bốn điều mà không ai có thể bảo đảm—không một sa môn (ascetic / người tu khổ hạnh, tu sĩ nói chung), bà la môn (brahmin / tu sĩ hoặc người thuộc giai cấp Bà la môn ở Ấn Độ cổ), vị trời (god / vị trời), Ma vương (Māra / ác ma, biểu tượng cho cám dỗ và trở ngại), một vị thần (divinity / thần linh), hay bất kỳ ai trên thế gian.

Bốn điều nào? Không ai có thể bảo đảm rằng người phải chịu già sẽ không già đi. Không ai có thể bảo đảm rằng người phải chịu bệnh sẽ không bị bệnh. Không ai có thể bảo đảm rằng người phải chịu chết sẽ không chết. Không ai có thể bảo đảm rằng những việc ác đã làm trong quá khứ—làm hư hỏng, đưa đến tái sinh (future lives / sự sinh lại trong vòng luân hồi), gây tổn hại, đưa đến khổ đau và sự tái sinh, già, và chết trong tương lai—sẽ không trổ quả.

Đây là bốn điều mà không ai có thể bảo đảm—không một sa môn, bà la môn, vị trời, Ma vương, vị thần, hay bất kỳ ai trên thế gian."

AN 4.183 Vassakāra về Điều Được Nghe (Sutasutta)

Một thời Đức Phật trú gần thành Vương Xá (Rājagaha), tại Trúc Lâm, nơi nuôi sóc (Bamboo Grove, the squirrels' feeding ground). Bấy giờ Bà la môn Vassakāra, đại thần xứ Ma Kiệt Đà, đi đến chỗ Đức Phật và chào hỏi với Ngài. Sau khi chào hỏi và trò chuyện thân mật, ông ngồi xuống một bên và thưa với Đức Phật:

"Thưa Tôn giả Gotama (Mister Gotama / cách xưng hô tôn kính với Đức Phật), đây là giáo lý và quan điểm của tôi: Không có gì sai khi nói về những gì ông đã thấy, rằng: 'Tôi đã thấy như vậy.' Không có gì sai khi nói về những gì ông đã nghe, rằng: 'Tôi đã nghe như vậy.' Không có gì sai khi nói về những gì ông đã nghĩ, rằng: 'Tôi đã nghĩ như vậy.' Không có gì sai khi nói về những gì ông đã biết, rằng: 'Tôi đã biết như vậy.'"

"Này Bà la môn, Ta không nói rằng ông nên nói về mọi thứ ông thấy, nghe, nghĩ, và biết. Nhưng Ta cũng không nói rằng ông không nên nói gì về những gì ông thấy, nghe, nghĩ, và biết.

Khi nói về một số điều ông đã thấy, nghe, nghĩ, hoặc biết, các pháp bất thiện (unskillful qualities / trạng thái tâm không tốt, có hại) tăng trưởng trong khi các pháp thiện (skillful qualities / trạng thái tâm tốt, có lợi) suy giảm. Ta nói rằng ông không nên nói về những điều đó. Khi nói về những điều khác ông đã thấy, nghe, nghĩ, hoặc biết, các pháp bất thiện suy giảm trong khi các pháp thiện tăng trưởng. Ta nói rằng ông nên nói về những điều đó."

Bấy giờ Bà la môn Vassakāra, sau khi tán thành và đồng ý với những gì Đức Phật nói, từ chỗ ngồi đứng dậy và ra về.

AN 4.184 Không Sợ Hãi (Abhayasutta)

Bấy giờ Bà la môn Jānussoṇi đi đến chỗ Đức Phật và chào hỏi với Ngài. Sau khi chào hỏi và trò chuyện thân mật, ông ngồi xuống một bên và thưa với Đức Phật:

"Thưa Tôn giả Gotama, đây là giáo lý và quan điểm của tôi: 'Tất cả những ai phải chịu chết đều sợ hãi và kinh hoàng trước cái chết.'"

"Này Bà la môn, một số người phải chịu chết thì sợ hãi và kinh hoàng trước cái chết. Nhưng một số người phải chịu chết thì không sợ hãi và kinh hoàng trước cái chết.

Ai là những người sợ chết? Đó là người chưa thoát khỏi tham lam, ham muốn, yêu thích, khát ái, đam mê, và thèm muốn đối với các dục lạc (sensual pleasures / niềm vui thú qua các giác quan). Khi họ bị bệnh nặng, họ nghĩ: 'Những dục lạc mà ta yêu thích biết bao sẽ rời bỏ ta, và ta sẽ rời bỏ chúng.' Họ buồn rầu, than khóc, và ta thán, đấm ngực và rơi vào hoang mang. Đây là người sợ chết.

Hơn nữa, đó là người chưa thoát khỏi tham lam, ham muốn, yêu thích, khát ái, đam mê, và thèm muốn đối với thân thể. Khi họ bị bệnh nặng, họ nghĩ: 'Thân thể này mà ta yêu thích biết bao sẽ rời bỏ ta, và ta sẽ rời bỏ nó.' Họ buồn rầu, than khóc, và ta thán, đấm ngực và rơi vào hoang mang. Đây cũng là người sợ chết.

Hơn nữa, đó là người chưa làm những điều tốt lành, thiện xảo để bảo vệ mình, nhưng đã làm những điều xấu xa, bạo lực và tội lỗi. Khi họ bị bệnh nặng, họ nghĩ: 'Ta chưa làm những điều tốt lành, thiện xảo để bảo vệ mình. Và ta đã làm những điều xấu xa, bạo lực và tội lỗi. Khi ta ra đi, ta sẽ đến nơi mà những người đã làm những việc như vậy đến.' Họ buồn rầu, than khóc, và ta thán, đấm ngực và rơi vào hoang mang. Đây cũng là người sợ chết.

Hơn nữa, đó là người còn hoài nghi, không chắc chắn, và không quyết đoán về chánh pháp (true teaching / lời dạy chân chính của Đức Phật). Khi họ bị bệnh nặng, họ nghĩ: 'Ta còn hoài nghi, không chắc chắn, và không quyết đoán về chánh pháp.' Họ buồn rầu, than khóc, và ta thán, đấm ngực và rơi vào hoang mang. Đây cũng là người sợ chết. Đây là bốn hạng người phải chịu chết mà sợ hãi và kinh hoàng trước cái chết.

Ai là những người không sợ chết?

Đó là người đã thoát khỏi tham lam, ham muốn, yêu thích, khát ái, đam mê, và thèm muốn đối với các dục lạc. Khi họ bị bệnh nặng, họ không nghĩ: 'Những dục lạc mà ta yêu thích biết bao sẽ rời bỏ ta, và ta sẽ rời bỏ chúng.' Họ không buồn rầu, than khóc, và ta thán, đấm ngực và rơi vào hoang mang. Đây là người không sợ chết.

Hơn nữa, đó là người đã thoát khỏi tham lam, ham muốn, yêu thích, khát ái, đam mê, và thèm muốn đối với thân thể. Khi họ bị bệnh nặng, họ không nghĩ: 'Thân thể này mà ta yêu thích biết bao sẽ rời bỏ ta, và ta sẽ rời bỏ nó.' Họ không buồn rầu, than khóc, và ta thán, đấm ngực và rơi vào hoang mang. Đây cũng là người không sợ chết.

Hơn nữa, đó là người chưa làm những điều xấu xa, bạo lực và tội lỗi, nhưng đã làm những điều tốt lành, thiện xảo để bảo vệ mình. Khi họ bị bệnh nặng, họ nghĩ: 'Ta chưa làm những điều xấu xa, bạo lực và tội lỗi. Và ta đã làm những điều tốt lành, thiện xảo để bảo vệ mình. Khi ta ra đi, ta sẽ đến nơi mà những người đã làm những việc như vậy đến.' Họ không buồn rầu, than khóc, và ta thán, đấm ngực và rơi vào hoang mang. Đây cũng là người không sợ chết.

Hơn nữa, đó là người không còn hoài nghi, không chắc chắn, hay không quyết đoán về chánh pháp. Khi họ bị bệnh nặng, họ nghĩ: 'Ta không còn hoài nghi, không chắc chắn, hay không quyết đoán về chánh pháp.' Họ không buồn rầu, than khóc, và ta thán, đấm ngực và rơi vào hoang mang. Đây cũng là người không sợ chết.

Đây là bốn hạng người phải chịu chết mà không sợ hãi và kinh hoàng trước cái chết."

"Thật tuyệt vời, Tôn giả Gotama!... Kể từ hôm nay, xin Tôn giả Gotama hãy ghi nhớ con là một cư sĩ (lay follower / người tại gia theo đạo Phật) đã quy y (gone for refuge / nương tựa vào Tam Bảo: Phật, Pháp, Tăng) trọn đời."

AN 4.185 Sự Thật của Bà La Môn (Brāhmaṇasaccasutta)

Một thời Đức Phật trú gần thành Vương Xá, trên núi Linh Thứu (Vulture's Peak Mountain).

Bấy giờ có nhiều du sĩ ngoại đạo (wanderers / người tu hành không theo đạo Phật, thường đi lang thang) rất nổi tiếng đang cư trú tại tu viện của các du sĩ ngoại đạo bên bờ sông Sappinī. Trong số đó có Annabhāra, Varadhara, Sakuludāyī, và các du sĩ ngoại đạo rất nổi tiếng khác.

Rồi vào buổi chiều muộn, Đức Phật ra khỏi nơi nhập thất (retreat / thời gian tu tập chuyên sâu ở nơi yên tĩnh) và đi đến tu viện của các du sĩ ngoại đạo bên bờ sông Sappinī.

Bấy giờ, trong lúc các du sĩ ngoại đạo ấy đang ngồi cùng nhau, cuộc thảo luận này đã khởi lên: "Sự thật của Bà la môn là thế này; sự thật của Bà la môn là thế kia."

Rồi Đức Phật đi đến chỗ các du sĩ ngoại đạo ấy, ngồi xuống chỗ đã soạn sẵn, và hỏi họ: "Này các vị du sĩ, các vị vừa ngồi nói chuyện gì vậy? Cuộc trò chuyện nào còn dang dở?"

"Thưa Tôn giả Gotama, cuộc thảo luận này đã khởi lên giữa chúng tôi khi đang ngồi cùng nhau: 'Sự thật của Bà la môn là thế này; sự thật của Bà la môn là thế kia.'"

"Này các vị du sĩ, Ta tuyên bố bốn sự thật này của Bà la môn, sau khi đã tự mình chứng ngộ (realized / hiểu biết và trải nghiệm trực tiếp) bằng trí tuệ (insight / sự hiểu biết sâu sắc). Bốn sự thật nào?

Hãy xét một vị Bà la môn nói rằng: 'Không chúng sinh (sentient beings / mọi loài hữu tình) nào nên bị giết hại.' Khi nói điều này, vị Bà la môn nói sự thật, không nói dối. Nhưng vị ấy không tự xem mình là 'sa môn' hay 'bà la môn' vì điều đó. Vị ấy cũng không nghĩ 'Ta hơn', 'Ta bằng', hay 'Ta kém'. Thay vào đó, vị ấy chỉ đơn thuần thực hành vì lòng từ ái (kindness / tình thương) và thương xót (sympathy / lòng trắc ẩn) đối với các loài sống, sau khi đã thấu hiểu sự thật đó.

Hãy xét một vị Bà la môn khác nói rằng: 'Tất cả dục lạc đều vô thường (impermanent / không tồn tại mãi mãi), khổ, và có tính hoại diệt (perishable / có thể bị hủy hoại).' Khi nói điều này, vị Bà la môn nói sự thật, không nói dối. Nhưng vị ấy không tự xem mình là 'sa môn' hay 'bà la môn' vì điều đó. Vị ấy cũng không nghĩ 'Ta hơn', 'Ta bằng', hay 'Ta kém'. Thay vào đó, vị ấy chỉ đơn thuần thực hành để nhàm chán (disillusionment / sự vỡ mộng, không còn ham muốn), ly tham (dispassion / sự không còn đam mê, tham ái), và đoạn diệt (cessation / sự chấm dứt hoàn toàn) đối với các dục lạc, sau khi đã thấu hiểu sự thật đó.

Hãy xét một vị Bà la môn khác nói rằng: 'Tất cả các cõi tồn tại (states of existence / các cảnh giới tái sinh) đều vô thường, khổ, và có tính hoại diệt.'... Vị ấy chỉ đơn thuần thực hành để nhàm chán, ly tham, và đoạn diệt đối với các đời sống tương lai, sau khi đã thấu hiểu sự thật đó.

Hãy xét một vị Bà la môn khác nói rằng: 'Ta không thuộc về ai ở bất cứ đâu. Và không có gì thuộc về ta ở bất cứ đâu.' Khi nói điều này, vị Bà la môn nói sự thật, không nói dối. Nhưng vị ấy không tự xem mình là 'sa môn' hay 'bà la môn' vì điều đó. Vị ấy cũng không nghĩ 'Ta hơn', 'Ta bằng', hay 'Ta kém'. Thay vào đó, vị ấy chỉ đơn thuần thực hành con đường của sự vô sở hữu (nothingness / trạng thái không còn chấp trước vào bất cứ điều gì), sau khi đã thấu hiểu sự thật đó.

Đây là bốn sự thật của Bà la môn mà Ta tuyên bố, sau khi đã tự mình chứng ngộ bằng trí tuệ."

AN 4.186 Tiếp Cận (Ummaggasutta)

Bấy giờ, một vị Tỳ kheo đi đến chỗ Đức Phật, đảnh lễ (bowed / lạy sát đất để tỏ lòng tôn kính), rồi ngồi xuống một bên và thưa với Ngài:

"Bạch Thế Tôn (Blessed One / Bậc được tôn kính trên đời, danh hiệu của Đức Phật), điều gì dẫn dắt thế gian? Điều gì lôi kéo nó? Điều gì sinh khởi và kiểm soát nó?"

"Lành thay, lành thay, Tỳ kheo! Cách tiếp cận và diễn đạt của thầy thật xuất sắc, và đó là một câu hỏi hay. Vì thầy đã hỏi: 'Điều gì dẫn dắt thế gian? Điều gì lôi kéo nó? Điều gì sinh khởi và kiểm soát nó?'"

"Thưa vâng, bạch Thế Tôn."

"Này Tỳ kheo, tâm (mind / ý thức, suy nghĩ) dẫn dắt thế gian. Tâm lôi kéo nó. Khi tâm sinh khởi, nó kiểm soát."

Thưa "Lành thay, bạch Thế Tôn", vị Tỳ kheo ấy tán thành và đồng ý với những gì Đức Phật nói. Rồi thầy hỏi một câu khác:

"Bạch Thế Tôn, người ta nói về 'vị đa văn ghi nhớ giáo pháp' (đa văn: learned memorizer / người nghe nhiều, học rộng; giáo pháp: teaching / lời dạy của Đức Phật). Thế nào là định nghĩa một vị đa văn ghi nhớ giáo pháp?"

"Lành thay, lành thay, Tỳ kheo! Cách tiếp cận và diễn đạt của thầy thật xuất sắc, và đó là một câu hỏi hay.... Ta đã giảng dạy nhiều giáo pháp: văn xuôi, văn vần xen lẫn văn xuôi, ký sự, kệ (verse / thơ), cảm hứng ngữ, như thị thuyết, bổn sanh, vị tằng hữu pháp, và phương quảng. Nhưng nếu có ai hiểu được ý nghĩa và văn cú của dù chỉ một bài kệ bốn câu, và nếu họ thực hành phù hợp với giáo pháp đó, thì họ đủ tiêu chuẩn để được gọi là 'vị đa văn ghi nhớ giáo pháp'."

Thưa "Lành thay, bạch Thế Tôn", vị Tỳ kheo ấy tán thành và đồng ý với những gì Đức Phật nói. Rồi thầy hỏi một câu khác:

"Bạch Thế Tôn, người ta nói về 'người học rộng với trí tuệ thâm nhập' (trí tuệ thâm nhập: penetrating wisdom / trí tuệ hiểu biết sâu sắc, xuyên suốt). Thế nào là định nghĩa một người học rộng với trí tuệ thâm nhập?"

"Lành thay, lành thay, Tỳ kheo! Cách tiếp cận và diễn đạt của thầy thật xuất sắc, và đó là một câu hỏi hay.... Hãy xét một Tỳ kheo đã nghe: 'Đây là khổ.' Vị ấy thấy rõ ý nghĩa của nó bằng trí tuệ thâm nhập. Vị ấy đã nghe: 'Đây là nguồn gốc của khổ'... 'Đây là sự diệt khổ'... 'Đây là con đường đưa đến sự diệt khổ.' Vị ấy thấy rõ ý nghĩa của nó bằng trí tuệ thâm nhập. Như vậy là một người học rộng, với trí tuệ thâm nhập."

Thưa "Lành thay, bạch Thế Tôn", vị Tỳ kheo ấy tán thành và đồng ý với những gì Đức Phật nói. Rồi thầy hỏi một câu khác:

"Bạch Thế Tôn, người ta nói về 'người sáng suốt có trí tuệ lớn' (sáng suốt: astute / thông minh, nhạy bén). Thế nào là định nghĩa một người sáng suốt có trí tuệ lớn?"

"Lành thay, lành thay, Tỳ kheo! Cách tiếp cận và diễn đạt của thầy thật xuất sắc, và đó là một câu hỏi hay.... Một người sáng suốt có trí tuệ lớn là người không có ý định làm hại mình, làm hại người, hay làm hại cả hai. Khi suy nghĩ, vị ấy chỉ nghĩ đến lợi ích cho mình, cho người, cho cả hai, và cho toàn thể thế gian. Như vậy là một người sáng suốt, có trí tuệ lớn."

AN 4.187 Với Vassakāra (Vassakārasutta)

Một thời Đức Phật trú gần thành Vương Xá, tại Trúc Lâm, nơi nuôi sóc.

Bấy giờ Bà la môn Vassakāra, đại thần xứ Ma Kiệt Đà, đi đến chỗ Đức Phật và chào hỏi với Ngài. Sau khi chào hỏi và trò chuyện thân mật, ông ngồi xuống một bên và thưa với Đức Phật:

"Thưa Tôn giả Gotama, liệu một người không chân thật có thể biết về một người không chân thật khác: 'Người này là người không chân thật' không?"

"Điều đó là không thể, này Bà la môn, không thể xảy ra."

"Liệu một người không chân thật có thể biết về một người chân thật: 'Người này là người chân thật' không?"

"Điều đó cũng là không thể, không thể xảy ra."

"Thưa Tôn giả Gotama, liệu một người chân thật có thể biết về một người chân thật khác: 'Người này là người chân thật' không?"

"Điều đó, này Bà la môn, là có thể."

"Liệu một người chân thật có thể biết về một người không chân thật: 'Người này là người không chân thật' không?"

"Điều đó cũng là có thể."

"Thật vi diệu (incredible / tuyệt vời, khó tin), Tôn giả Gotama, thật kỳ diệu (amazing / lạ lùng, phi thường), lời này được Tôn giả Gotama nói thật khéo thay: 'Điều đó là không thể, không thể xảy ra, rằng một người không chân thật có thể biết... Nhưng điều đó là có thể rằng một người chân thật có thể biết...'

Xưa kia, các thành viên trong hội chúng của Bà la môn Todeyya cứ phàn nàn về người khác: 'Vua Eḷeyya này thật ngu ngốc khi quá tận tâm với sa môn Rāmaputta. Ông ta thậm chí còn thể hiện sự tôn kính tối đa bằng cách đảnh lễ vị ấy, đứng dậy chào đón vị ấy, chắp tay chào vị ấy, và giữ đúng phép tắc đối với vị ấy. Và những quan cận thần của vua này cũng ngu ngốc nữa—Yamaka, Moggalla, Ugga, Nāvindakī, Gandhabba, và Aggivessa—vì họ cũng thể hiện sự tôn kính tương tự đối với Rāmaputta.' Bấy giờ Bà la môn Todeyya đã lý luận với họ như thế này: 'Các ngài nghĩ sao? Khi nói về các nhiệm vụ và lời nói khác nhau, chẳng phải Vua Eḷeyya là người sáng suốt, thậm chí còn giỏi hơn cả các chuyên gia sao?' 'Đúng vậy, thưa ngài.'

'Chính vì sa môn Rāmaputta còn sáng suốt và tinh thông hơn cả Vua Eḷeyya nên nhà vua mới tận tâm với vị ấy như vậy. Đó là lý do tại sao ông ta thậm chí còn thể hiện sự tôn kính tối đa đối với Rāmaputta bằng cách đảnh lễ vị ấy, đứng dậy chào đón vị ấy, chắp tay chào vị ấy, và giữ đúng phép tắc đối với vị ấy.

'Các ngài nghĩ sao? Khi nói về các nhiệm vụ và lời nói khác nhau, chẳng phải các quan cận thần của vua—Yamaka, Moggalla, Ugga, Nāvindakī, Gandhabba, và Aggivessa—là những người sáng suốt, thậm chí còn giỏi hơn cả các chuyên gia sao?' 'Đúng vậy, thưa ngài.'

'Chính vì Rāmaputta còn sáng suốt và tinh thông hơn cả các quan cận thần của vua nên họ mới có lòng tận tâm với vị ấy như vậy.... Chính vì Rāmaputta còn sáng suốt và tinh thông hơn cả Vua Eḷeyya nên nhà vua mới tận tâm với vị ấy như vậy. Đó là lý do tại sao ông ta thậm chí còn thể hiện sự tôn kính tối đa đối với Rāmaputta bằng cách đảnh lễ vị ấy, đứng dậy chào đón vị ấy, chắp tay chào vị ấy, và giữ đúng phép tắc đối với vị ấy.'

Thật vi diệu, Tôn giả Gotama, thật kỳ diệu, lời này được Tôn giả Gotama nói thật khéo thay: 'Điều đó là không thể, không thể xảy ra, rằng một người không chân thật có thể biết... Nhưng điều đó là có thể rằng một người chân thật có thể biết... Bạch Tôn giả Gotama, bây giờ tôi phải đi. Tôi có nhiều phận sự và nhiều việc phải làm."

"Này Bà la môn, xin hãy đi vào lúc ông thấy thuận tiện."

Bấy giờ Bà la môn Vassakāra, sau khi tán thành và đồng ý với những gì Đức Phật nói, từ chỗ ngồi đứng dậy và ra về.

AN 4.188 Với Upaka (Upakasutta)

Một thời Đức Phật trú gần thành Vương Xá, trên núi Linh Thứu. Bấy giờ Upaka, con trai của Maṇḍikā, đi đến chỗ Đức Phật, đảnh lễ, rồi ngồi xuống một bên và thưa với Ngài:

"Bạch Thế Tôn, đây là giáo lý và quan điểm của con: 'Bất cứ ai cứ phàn nàn về người khác mà không đưa ra lý do gì đều đáng trách (reprehensible / đáng bị khiển trách) và có lỗi.'"

"Này Upaka, nếu ai đó cứ phàn nàn về người khác mà không đưa ra lý do, họ đáng trách và có lỗi. Nhưng đó là điều ông làm, vậy ông đáng trách và có lỗi!"

"Bạch Thế Tôn, như con cá bị mắc vào một cái bẫy lớn ngay khi nó vừa ngoi lên, cũng vậy, Đức Phật đã bắt con vào một cái bẫy lớn bằng lời nói ngay khi con vừa nói lên."

"Này Upaka, Ta đã tuyên bố: 'Đây là điều bất thiện.' Và có vô số lời nói, cụm từ, và giáo pháp của Như Lai (Realized One / Bậc đã đến như vậy, danh hiệu của Đức Phật) về điều đó: 'Đây là một cách nói khác rằng đây là điều bất thiện.' Ta đã tuyên bố: 'Điều bất thiện cần phải được từ bỏ.' Và có vô số lời nói, cụm từ, và giáo pháp của Như Lai về điều đó: 'Đây là một cách nói khác rằng điều bất thiện cần phải được từ bỏ.'

Ta đã tuyên bố rằng: 'Đây là điều thiện.' Và có vô số lời nói, cụm từ, và giáo pháp của Như Lai về điều đó: 'Đây là một cách nói khác rằng đây là điều thiện.' Ta đã tuyên bố: 'Điều thiện cần phải được phát triển.' Và có vô số lời nói, cụm từ, và giáo pháp của Như Lai về điều đó: 'Đây là một cách nói khác rằng điều thiện cần phải được phát triển.'"

Và rồi Upaka con trai của Maṇḍikā tán thành và đồng ý với những gì Đức Phật nói. Ông từ chỗ ngồi đứng dậy, đảnh lễ, và đi nhiễu (circled respectfully / đi vòng quanh đối tượng tôn kính theo chiều kim đồng hồ) quanh Đức Phật theo chiều bên phải một cách kính cẩn. Rồi ông đi đến gặp Vua Ajātasattu (A Xà Thế) xứ Ma Kiệt Đà, con trai của công nương xứ Videha. Ông kể lại cho nhà vua tất cả những gì họ đã thảo luận.

Nhưng Vua Ajātasattu trở nên tức giận và khó chịu, và nói với Upaka: "Thằng con trai của người làm muối này thật thô lỗ! Thật là hỗn láo và trơ trẽn khi nó dám nghĩ đến việc công kích Đức Thế Tôn, bậc A La Hán (perfected one / bậc đã đạt giác ngộ hoàn toàn), bậc Chánh Đẳng Chánh Giác (fully awakened Buddha / bậc giác ngộ hoàn toàn và đúng đắn)! Cút đi, Upaka, biến đi! Đừng để ta thấy mặt ngươi nữa."

AN 4.189 Những Pháp Cần Được Chứng Ngộ (Sacchikaraṇīyasutta)

"Này các Tỳ kheo, có bốn pháp này cần được chứng ngộ. Bốn pháp nào?

Có những pháp cần được chứng ngộ bằng kinh nghiệm thiền định (meditative experience / sự tập trung tâm ý) trực tiếp. Có những pháp cần được chứng ngộ bằng sự nhớ lại. Có những pháp cần được chứng ngộ bằng thiên nhãn (vision / con mắt nhìn thấy cõi trời, hoặc khả năng thấy biết siêu thường). Có những pháp cần được chứng ngộ bằng trí tuệ.

Những pháp nào cần được chứng ngộ bằng kinh nghiệm thiền định trực tiếp? Tám giải thoát (liberations / sự thoát khỏi ràng buộc).

Những pháp nào cần được chứng ngộ bằng sự nhớ lại? Các đời sống quá khứ.

Những pháp nào cần được chứng ngộ bằng thiên nhãn? Sự chết và tái sinh của chúng sinh.

Những pháp nào cần được chứng ngộ bằng trí tuệ? Sự đoạn tận các lậu hoặc (defilements / những ô nhiễm, phiền não làm tâm chúng sinh rỉ chảy trong luân hồi).

Đây là bốn pháp cần được chứng ngộ."

AN 4.190 Ngày Bố Tát (Uposathasutta)

Một thời Đức Phật trú gần thành Xá Vệ (Sāvatthī) trong lầu có chóp nhọn của bà Migāramātā (Mẹ của Migāra) tại Tu viện Phía Đông (Đông Viên) (stilt longhouse of Migāra's mother in the Eastern Monastery).

Bấy giờ, vào ngày Bố tát (sabbath / ngày sám hối và tụng giới của Tăng đoàn), Đức Phật đang ngồi giữa Tăng đoàn (Saṅgha / cộng đồng tu sĩ Phật giáo) Tỳ kheo. Rồi Đức Phật nhìn quanh Tăng đoàn Tỳ kheo, đang im lặng hoàn toàn. Ngài nói với họ:

"Này các Tỳ kheo, hội chúng này không có vỏ trấu, thoát khỏi vỏ trấu, thanh tịnh, và vững chắc trong cốt lõi. Tăng đoàn (Saṅgha / cộng đồng tu sĩ Phật giáo) Tỳ kheo này là như vậy, hội chúng này là như vậy! Một hội chúng như thế này hiếm khi được thấy trên đời. Một hội chúng như thế này xứng đáng với vật cúng dường chư thiên, xứng đáng được tiếp đón, xứng đáng được cúng dường, xứng đáng được chắp tay chào, và là ruộng phước vô thượng cho đời. Đối với một hội chúng như thế này, cúng dường ít thì thành nhiều, mà cúng dường nhiều thì lại càng nhiều hơn. Một hội chúng như thế này đáng để đi xa nhiều do tuần (league / đơn vị đo khoảng cách cổ của Ấn Độ) để thấy, ngay cả khi phải mang theo lương thực trong túi vải.

Có những Tỳ kheo đang ở trong Tăng đoàn này đã đạt đến cảnh giới chư thiên. Có những Tỳ kheo đang ở trong Tăng đoàn này đã đạt đến Phạm thiên (divinity / cõi trời cao hơn, thanh tịnh hơn cõi Dục giới). Có những Tỳ kheo đang ở trong Tăng đoàn này đã đạt đến sự bất động (imperturbable / trạng thái tâm không dao động, thường chỉ các thiền Vô sắc giới). Có những Tỳ kheo đang ở trong Tăng đoàn này đã đạt đến bậc Thánh (nobility / người đã chứng ngộ, thoát khỏi phàm trần).

Và thế nào là một Tỳ kheo đã đạt đến cảnh giới chư thiên? Đó là khi một Tỳ kheo, ly dục (secluded from sensual pleasures / xa lìa ham muốn), ly pháp bất thiện, chứng và trú thiền (absorption / trạng thái tâm định tĩnh cao độ) thứ nhất... Khi tầm (placing of the mind / sự hướng tâm đến đối tượng) và tứ (keeping it connected / sự duy trì tâm trên đối tượng) được lắng dịu, vị ấy chứng và trú thiền thứ hai... thiền thứ ba... thiền thứ tư... Như vậy là một Tỳ kheo đã đạt đến cảnh giới chư thiên.

Và thế nào là một Tỳ kheo đã đạt đến Phạm thiên? Thứ nhất, một Tỳ kheo thiền định biến mãn tâm từ (heart full of love / lòng yêu thương chúng sinh) đến một phương, rồi phương thứ hai, phương thứ ba, phương thứ tư. Cũng vậy, hướng lên trên, xuống dưới, bề ngang, khắp nơi, cùng khắp, vị ấy biến mãn tâm từ đến toàn thế giới—dồi dào, rộng lớn, vô lượng (limitless / không thể đo lường), không hận, không sân (free of enmity and ill will / không có sự thù địch và ác ý). Hơn nữa, một Tỳ kheo thiền định biến mãn tâm bi (compassion / lòng thương xót chúng sinh đau khổ)... hỷ (rejoicing / niềm vui khi thấy người khác hạnh phúc)... xả (equanimity / tâm bình thản, không thiên vị) đến một phương, rồi phương thứ hai, phương thứ ba, phương thứ tư. Cũng vậy, hướng lên trên, xuống dưới, bề ngang, khắp nơi, cùng khắp, vị ấy biến mãn tâm xả đến toàn thế giới—dồi dào, rộng lớn, vô lượng, không hận, không sân. Như vậy là một Tỳ kheo đã đạt đến Phạm thiên.

Và thế nào là một Tỳ kheo đã đạt đến sự bất động? Đó là khi một Tỳ kheo—vượt hoàn toàn sắc tưởng (perceptions of form / nhận thức về hình sắc), với sự chấm dứt các đối ngại tưởng (perceptions of impingement / nhận thức về sự va chạm, chướng ngại của vật chất), không tác ý (focusing on / hướng tâm đến) đến các tưởng sai biệt (perceptions of diversity / nhận thức về sự khác biệt)—nhận thức 'hư không là vô biên', chứng và trú Không vô biên xứ (dimension of infinite space / cõi thiền định về không gian vô tận). Vượt hoàn toàn Không vô biên xứ, nhận thức 'thức là vô biên', vị ấy chứng và trú Thức vô biên xứ (dimension of infinite consciousness / cõi thiền định về thức vô tận). Vượt hoàn toàn Thức vô biên xứ, nhận thức 'không có gì cả', vị ấy chứng và trú Vô sở hữu xứ (dimension of nothingness / cõi thiền định về sự không có gì). Vượt hoàn toàn Vô sở hữu xứ, vị ấy chứng và trú Phi tưởng phi phi tưởng xứ (dimension of neither perception nor non-perception / cõi thiền định không có tưởng cũng không phải không có tưởng). Như vậy là một Tỳ kheo đã đạt đến sự bất động.

Và thế nào là một Tỳ kheo đã đạt đến bậc Thánh? Đó là khi vị ấy hiểu như thật: 'Đây là khổ'... 'Đây là nguồn gốc của khổ'... 'Đây là sự diệt khổ'... 'Đây là con đường đưa đến sự diệt khổ'. Như vậy là một Tỳ kheo đã đạt đến bậc Thánh."