14. Bài Kinh Ngắn Về Khổ Đau

(Cūladukkhakkhandha Sutta)

[91] 1. Tôi nghe như vầy. Có một lần Đức Phật đang ở tại xứ của dòng họ Thích Ca, tại thành Ca-tỳ-la-vệ, trong khu vườn của Nigrodha.

2. Lúc đó, Mahānāma, người thuộc dòng họ Thích Ca [^205] đến gặp Đức Phật, sau khi đảnh lễ, ông ngồi xuống một bên và nói: "Bạch Thế Tôn, con từ lâu đã hiểu Giáo Pháp (Dhamma) mà Đức Thế Tôn đã dạy như sau: 'Tham lam là một sự ô nhiễm làm vấy bẩn tâm trí, sân hận là một sự ô nhiễm làm vấy bẩn tâm trí, si mê là một sự ô nhiễm làm vấy bẩn tâm trí.' Tuy nhiên, trong khi con hiểu Giáo Pháp mà Đức Thế Tôn đã dạy như vậy, đôi khi những trạng thái tham lam, sân hận và si mê xâm chiếm tâm trí con và ở lại. Con đã tự hỏi, bạch Thế Tôn, trạng thái nào vẫn chưa được con từ bỏ từ bên trong, mà do đó đôi khi những trạng thái tham lam, sân hận và si mê này xâm chiếm tâm trí con và ở lại." [^206]

3. "Này Mahānāma, vẫn còn một trạng thái chưa được ông từ bỏ từ bên trong, mà do đó đôi khi những trạng thái tham lam, sân hận và si mê xâm chiếm tâm trí ông và ở lại; vì nếu trạng thái đó đã được ông từ bỏ từ bên trong, ông sẽ không sống cuộc sống gia đình, ông sẽ không hưởng thụ những thú vui giác quan (sensual pleasures). [^207] Chính vì trạng thái đó chưa được ông từ bỏ từ bên trong mà ông đang sống cuộc sống gia đình và hưởng thụ những thú vui giác quan.

4. "Ngay cả khi một vị đệ tử cao quý (noble disciple) đã thấy rõ ràng như thật với trí tuệ đúng đắn rằng những thú vui giác quan mang lại ít sự hài lòng, nhiều đau khổ và nhiều tuyệt vọng, và nguy hiểm trong chúng lớn đến mức nào, thì chừng nào vị ấy vẫn chưa đạt được sự hân hoan và niềm vui vượt khỏi những thú vui giác quan, vượt khỏi những trạng thái không tốt đẹp, hoặc một điều gì đó an bình hơn thế, vị ấy vẫn có thể bị thu hút bởi những thú vui giác quan. [^208] Nhưng khi một vị đệ tử cao quý đã thấy rõ ràng như thật với trí tuệ đúng đắn rằng những thú vui giác quan mang lại ít sự hài lòng, nhiều đau khổ và nhiều tuyệt vọng, và nguy hiểm trong chúng lớn đến mức nào, và vị ấy đạt được sự hân hoan và niềm vui vượt khỏi những thú vui giác quan, vượt khỏi những trạng thái không tốt đẹp, hoặc một điều gì đó an bình hơn thế, thì vị ấy không còn bị thu hút bởi những thú vui giác quan nữa. [92]

5. "Trước khi ta giác ngộ, khi ta vẫn còn là một vị Bồ Tát (Bodhisatta) chưa giác ngộ, ta cũng đã thấy rõ ràng như thật với trí tuệ đúng đắn rằng những thú vui giác quan mang lại ít sự hài lòng, nhiều đau khổ và nhiều tuyệt vọng, và nguy hiểm trong chúng lớn đến mức nào, nhưng chừng nào ta vẫn chưa đạt được sự hân hoan và niềm vui vượt khỏi những thú vui giác quan, vượt khỏi những trạng thái không tốt đẹp, hoặc một điều gì đó an bình hơn thế, ta nhận ra rằng ta vẫn có thể bị thu hút bởi những thú vui giác quan. Nhưng khi ta thấy rõ ràng như thật với trí tuệ đúng đắn rằng những thú vui giác quan mang lại ít sự hài lòng, nhiều đau khổ và nhiều tuyệt vọng, và nguy hiểm trong chúng lớn đến mức nào, và ta đạt được sự hân hoan và niềm vui vượt khỏi những thú vui giác quan, vượt khỏi những trạng thái không tốt đẹp, hoặc một điều gì đó an bình hơn thế, ta nhận ra rằng ta không còn bị thu hút bởi những thú vui giác quan nữa.

6-14. "Và sự hài lòng trong trường hợp của những thú vui giác quan là gì? Này Mahānāma, có năm sợi dây của thú vui giác quan này...(như Kinh 13, 887-15)...Đây cũng là một mối nguy hiểm trong trường hợp của những thú vui giác quan, một khối đau khổ trong đời sống tương lai, có những thú vui giác quan là nguyên nhân, những thú vui giác quan là nguồn gốc, những thú vui giác quan là nền tảng, nguyên nhân đơn giản là những thú vui giác quan.

15. "Này Mahānāma, có một lần ta đang ở tại Rājagaha trên núi Linh Thứu. Lúc đó, một số người Nigantha đang sống trên Tảng Đá Đen ở sườn núi Isigili đang thực hành đứng liên tục, không ngồi, và đang trải qua những cảm giác đau đớn, dữ dội, nhức nhối do sự gắng sức. [^209]

16. "Sau đó, khi trời tối, ta đứng dậy sau khi thiền định và đi đến những người Nigantha ở đó. Ta hỏi họ: 'Này các bạn, tại sao các bạn lại thực hành đứng liên tục, không ngồi, và trải qua những cảm giác đau đớn, dữ dội, nhức nhối do sự gắng sức?'

17. "Khi điều này được nói ra, họ trả lời: 'Này bạn, Nigantha Nātaputta là người toàn trí và toàn giác và tuyên bố có kiến thức và tầm nhìn hoàn toàn như sau: "Cho dù ta đang đi hay đang đứng hay đang ngủ hay đang thức, [93] kiến thức và tầm nhìn luôn luôn và liên tục hiện diện với ta." Ông ấy nói như sau: "Này các Nigantha, các ngươi đã làm những hành động xấu trong quá khứ; hãy làm cạn kiệt chúng bằng cách thực hiện những khổ hạnh nhức nhối. Và khi các ngươi ở đây và bây giờ, kiềm chế thân, khẩu và ý, đó là không làm những hành động xấu cho tương lai. Vì vậy, bằng cách tiêu diệt những hành động trong quá khứ bằng khổ hạnh và không làm những hành động mới, sẽ không có hậu quả trong tương lai. Không có hậu quả trong tương lai, là sự chấm dứt hành động. Với sự chấm dứt hành động, là sự chấm dứt đau khổ. Với sự chấm dứt đau khổ, là sự chấm dứt cảm giác. Với sự chấm dứt cảm giác, tất cả đau khổ sẽ cạn kiệt." Đây là [giáo lý] chúng ta tán thành và chấp nhận, và chúng ta hài lòng với nó.'

18. "Khi điều này được nói ra, ta nói với họ: 'Nhưng, này các bạn, các bạn có biết rằng các bạn đã tồn tại trong quá khứ, và không phải là các bạn không tồn tại không?' - 'Không, bạn ạ.' - 'Nhưng, này các bạn, các bạn có biết rằng các bạn đã làm những hành động xấu trong quá khứ và không kiêng cữ chúng không?' - 'Không, bạn ạ.' - 'Nhưng, này các bạn, các bạn có biết rằng các bạn đã làm những hành động xấu như thế này hay thế kia không?' - 'Không, bạn ạ.' - 'Nhưng, này các bạn, các bạn có biết rằng bao nhiêu đau khổ đã cạn kiệt, hoặc bao nhiêu đau khổ vẫn còn phải cạn kiệt, hoặc khi bao nhiêu đau khổ đã cạn kiệt thì tất cả đau khổ sẽ cạn kiệt không?' - 'Không, bạn ạ.' - 'Nhưng, này các bạn, các bạn có biết thế nào là từ bỏ những trạng thái không tốt đẹp và thế nào là trau dồi những trạng thái tốt đẹp ở đây và bây giờ không?' - 'Không, bạn ạ.'

19. "'Vậy, này các bạn, có vẻ như các bạn không biết rằng các bạn đã tồn tại trong quá khứ và không phải là các bạn không tồn tại; hoặc rằng các bạn đã làm những hành động xấu trong quá khứ và không kiêng cữ chúng; hoặc rằng các bạn đã làm những hành động xấu như thế này hay thế kia; hoặc rằng bao nhiêu đau khổ đã cạn kiệt, hoặc bao nhiêu đau khổ vẫn còn phải cạn kiệt, hoặc khi bao nhiêu đau khổ đã cạn kiệt thì tất cả đau khổ sẽ cạn kiệt; hoặc thế nào là từ bỏ những trạng thái không tốt đẹp và thế nào là trau dồi những trạng thái tốt đẹp ở đây và bây giờ. Như vậy, những kẻ giết người, những kẻ làm ác tay vấy máu trong thế gian, khi họ tái sinh trong loài người, đi vào con đường xuất gia làm Nigantha. [^210]

20. "'Này bạn Gotama, niềm vui không thể đạt được thông qua niềm vui; niềm vui phải đạt được thông qua đau khổ. [94] Vì nếu niềm vui có thể đạt được thông qua niềm vui, thì Vua Seniya Bimbisāra của Magadha sẽ đạt được niềm vui, vì ông ấy sống trong niềm vui lớn hơn Gotama đáng kính.'

"Chắc chắn những người Nigantha đáng kính đã thốt ra những lời đó một cách vội vàng và không suy nghĩ. Đúng ra, chính ta mới là người nên được hỏi: "Ai sống trong niềm vui lớn hơn, Vua Seniya Bimbisāra của Magadha hay Gotama đáng kính?"'

"Chắc chắn, này bạn Gotama, chúng tôi đã thốt ra những lời đó một cách vội vàng và không suy nghĩ. Nhưng hãy để điều đó qua đi. Bây giờ chúng tôi hỏi Gotama đáng kính: Ai sống trong niềm vui lớn hơn, Vua Seniya Bimbisāra của Magadha hay Gotama đáng kính?'

21. "'Vậy thì, này các bạn, ta sẽ hỏi các bạn một câu hỏi ngược lại. Hãy trả lời theo ý các bạn. Các bạn nghĩ gì, này các bạn? Vua Seniya Bimbisāra của Magadha có thể ở yên không cử động thân thể hay nói một lời, trải nghiệm đỉnh cao của niềm vui trong bảy ngày đêm không?' - 'Không, bạn ạ.' - 'Vua Seniya Bimbisāra của Magadha có thể ở yên không cử động thân thể hay nói một lời, trải nghiệm đỉnh cao của niềm vui trong sáu, năm, bốn, ba, hay hai ngày đêm không?...trong một ngày đêm không?' - 'Không, bạn ạ.'

22. "'Nhưng, này các bạn, ta có thể ở yên không cử động thân thể hay nói một lời, trải nghiệm đỉnh cao của niềm vui trong một ngày đêm...trong hai, ba, bốn, năm, và sáu ngày đêm...trong bảy ngày đêm. [^211] Các bạn nghĩ gì, này các bạn? Như vậy, ai sống trong niềm vui lớn hơn, Vua Seniya Bimbisāra của Magadha hay ta?'

"'Như vậy, [95] Gotama đáng kính sống trong niềm vui lớn hơn Vua Seniya Bimbisāra của Magadha.'"

Đó là những gì Đức Phật đã nói. Mahānāma, người thuộc dòng họ Thích Ca, đã hài lòng và hoan hỷ với những lời của Đức Phật.

Từ ngữ:

• Giáo Pháp / Dhamma / Dhamma: Những lời dạy của Đức Phật, con đường dẫn đến giác ngộ.
• thú vui giác quan / kāmaguṇā / sensual pleasures: Những niềm vui có được từ năm giác quan (thấy, nghe, ngửi, nếm, xúc chạm).
• Bồ Tát / Bodhisatta / Bodhisatta: Người đang trên con đường tu tập để trở thành Phật.
• Nigantha / Nigaṇṭha / Niganthas: Một trường phái tu khổ hạnh ở Ấn Độ cổ đại.