Kinh Nikaya

Appearance

Text:

24. Kinh Pāthika ​

(Pàtikasutta)

1. Câu chuyện về Sunakkhatta ​

Như vầy tôi nghe. Một thời Đức Phật trú ở xứ của những người Malla, gần một thị trấn của người Malla tên là Anupiya.1 Bấy giờ, vào buổi sáng, Đức Phật đắp y, mang bát và y, vào Anupiya để khất thực. Rồi Ngài nghĩ: "Còn quá sớm để đi khất thực ở Anupiya. Sao ta không đến thăm vị du sĩ thuộc dòng họ Bhaggava trong tu viện của ông ta?"2

Thế là Ngài đã làm vậy. Bấy giờ, vị du sĩ thuộc dòng họ Bhaggava nói với Đức Phật: "Bạch Thế Tôn, xin mời Ngài đến! Kính mừng Thế Tôn, bạch Ngài! Đã lâu lắm rồi Ngài mới có dịp đến đây. Xin Ngài hãy ngồi, chỗ ngồi đã được soạn sẵn."

Đức Phật ngồi trên chỗ đã soạn sẵn, trong khi vị du sĩ thuộc dòng họ Bhaggava lấy một chiếc ghế thấp, ngồi sang một bên và nói với Đức Phật: "Bạch Ngài, vài ngày trước, Sunakkhatta người Licchavi đã đến gặp con và nói:3 'Này Bhaggava, giờ tôi đã từ bỏ Đức Phật. Giờ tôi không còn sống tận hiến cho ngài nữa.' Bạch Ngài, những gì Sunakkhatta nói có thật không?"

"Đúng vậy, Bhaggava.

Vài ngày trước, Sunakkhatta người Licchavi đã đến gặp ta, đảnh lễ, ngồi sang một bên và nói: 'Giờ con từ bỏ Đức Phật! Giờ con sẽ không còn sống tận hiến cho ngài nữa.'

Khi Sunakkhatta nói vậy, ta đã nói với ông ta: 'Này Sunakkhatta, ta có bao giờ nói với ông: "Hãy đến, sống tận hiến cho ta" không?'4

'Thưa không, bạch Ngài.'

'Hay ông có bao giờ nói với ta: "Bạch Ngài, con sẽ sống tận hiến cho Đức Phật" không?'

'Thưa không, bạch Ngài.'

'Vậy có vẻ như ta không yêu cầu ông sống tận hiến cho ta, và ông cũng không nói rằng ông sẽ sống tận hiến cho ta. Trong trường hợp đó, này kẻ rồ dại kia, ông là ai và ông đang từ bỏ cái gì? Hãy xem ông đã lầm lạc đến mức nào!'

'Nhưng bạch Ngài, Đức Phật chưa bao giờ biểu diễn bất kỳ thần thông nào cho con xem.'5

'Này Sunakkhatta, ta có bao giờ nói với ông: "Hãy đến, sống tận hiến cho ta và ta sẽ biểu diễn thần thông cho ông xem" không?'

'Thưa không, bạch Ngài.'

'Hay ông có bao giờ nói với ta: "Bạch Ngài, con sẽ sống tận hiến cho Đức Phật, và Đức Phật sẽ biểu diễn thần thông cho con xem" không?'

'Thưa không, bạch Ngài.'

'Vậy có vẻ như ta không yêu cầu điều này ở ông, và ông cũng không đòi hỏi điều đó ở ta. Trong trường hợp đó, này kẻ rồ dại kia, ông là ai và ông đang từ bỏ cái gì? Ông nghĩ sao, Sunakkhatta? Dù có hay không có sự biểu diễn thần thông, giáo pháp của ta hướng dẫn có đưa người thực hành đến mục tiêu đoạn tận hoàn toàn khổ đau không?'

'Thưa có, bạch Ngài.'

'Vậy có vẻ như dù có hay không có sự biểu diễn thần thông, giáo pháp của ta vẫn dẫn dắt người thực hành đến mục tiêu đoạn tận hoàn toàn khổ đau. Trong trường hợp đó, mục đích của việc biểu diễn thần thông là gì? Hãy xem ông đã lầm lạc đến mức nào, này kẻ ngu kia!'

'Nhưng bạch Ngài, Đức Phật chưa bao giờ mô tả khởi nguyên của thế giới cho con.'

'Này Sunakkhatta, ta có bao giờ nói với ông: "Hãy đến, sống tận hiến cho ta và ta sẽ mô tả khởi nguyên của thế giới cho ông" không?'

'Thưa không, bạch Ngài.'

'Hay ông có bao giờ nói với ta: "Bạch Ngài, con sẽ sống tận hiến cho Đức Phật, và Đức Phật sẽ mô tả khởi nguyên của thế giới cho con" không?'

'Thưa không, bạch Ngài.'

'Vậy có vẻ như ta không yêu cầu điều này ở ông, và ông cũng không đòi hỏi điều đó ở ta. Trong trường hợp đó, này kẻ rồ dại kia, ông là ai và ông đang từ bỏ cái gì? Ông nghĩ sao, Sunakkhatta? Dù khởi nguyên của thế giới có được mô tả hay không, giáo pháp của ta hướng dẫn có đưa người thực hành đến mục tiêu đoạn tận hoàn toàn khổ đau không?'

'Thưa có, bạch Ngài.'

'Vậy có vẻ như dù khởi nguyên của thế giới có được mô tả hay không, giáo pháp của ta vẫn dẫn dắt người thực hành nó đến mục tiêu đoạn tận hoàn toàn khổ đau. Trong trường hợp đó, mục đích của việc mô tả khởi nguyên của thế giới là gì? Hãy xem ông đã lầm lạc đến mức nào, này kẻ ngu kia!

Theo nhiều cách, Sunakkhatta, ông đã tán thán ta như thế này ở kinh đô Vajjian: "Vị Thế Tôn ấy là bậc A-la-hán, Chánh Đẳng Chánh Giác, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật, Thế Tôn."

Theo nhiều cách, ông đã tán thán giáo pháp như thế này ở kinh đô Vajjian: "Giáo pháp được Đức Phật khéo giảng—thiết thực hiện tại, có hiệu quả tức thì, mời gọi đến để thấy, có tính hướng thượng, để người trí tự mình liễu tri."

Theo nhiều cách, ông đã tán thán Tăng đoàn như thế này ở kinh đô Vajjian: "Tăng đoàn của các đệ tử Đức Phật đang thực hành con đường tốt đẹp, chân chính, có hệ thống và đúng đắn. Tăng đoàn ấy bao gồm bốn đôi, tám chúng. Đây là Tăng đoàn của các đệ tử Đức Phật xứng đáng được cúng dường, xứng đáng được hiếu khách, xứng đáng được bố thí, xứng đáng được chắp tay đảnh lễ, và là phước điền vô thượng cho thế gian."

Ta tuyên bố điều này với ông, Sunakkhatta, ta thông báo điều này cho ông! Sẽ có những người nói rằng Sunakkhatta đã không thể sống đời phạm hạnh dưới sự dẫn dắt của Sa-môn Gotama. Đó là lý do ông ta từ bỏ việc tu tập và trở về đời sống thấp kém hơn. Đó là những gì họ sẽ nói.'

Dù ta đã nói với Sunakkhatta như vậy, ông ta vẫn rời bỏ giáo pháp và sự tu tập, như một người đang đi trên con đường dẫn đến địa ngục.

2. Về vị quý tộc xứ Kuru ​

Này Bhaggava, có một lần ta đang ở xứ của người Kuru, nơi có một thị trấn tên là Uttarakā.6 Bấy giờ, vào buổi sáng, ta đắp y, mang bát và y, vào Uttarakā để khất thực cùng với Sunakkhatta người Licchavi là vị Tỷ kheo thứ hai đi cùng. Lúc đó, có một vị tu sĩ lõa thể, là một quý tộc xứ Kuru, đã thệ nguyện thực hành hạnh con chó. Khi thức ăn được ném xuống đất, ông ta chống bốn chi xuống, chỉ dùng miệng để ăn và ngấu nghiến nó.7

Sunakkhatta thấy ông ta làm vậy và nghĩ: 'Vị tu sĩ đó là một bậc thánh!'8

Bấy giờ, biết được dòng suy nghĩ của Sunakkhatta, ta nói với ông ta: 'Này kẻ ngu kia, ông không tự nhận mình là một Sa-môn theo dòng Thích Ca sao?'

'Nhưng tại sao Đức Phật lại nói với con như vậy?'

'Khi ông thấy vị tu sĩ lõa thể xứ Kuru đó, ông đã không nghĩ rằng: "Vị tu sĩ đó là một bậc thánh!" sao?'

'Thưa vâng, bạch Ngài. Nhưng bạch Ngài, ngài ganh tị với các bậc A-la-hán sao?'

'Ta không ganh tị với các bậc A-la-hán, này kẻ ngu kia. Thay vào đó, ông nên từ bỏ tà kiến tai hại đã khởi lên trong ông. Đừng tự tạo ra tổn hại và đau khổ lâu dài cho chính mình!

Vị tu sĩ lõa thể, quý tộc xứ Kuru, mà ông tưởng là một bậc thánh, sẽ chết vì bệnh sình bụng trong bảy ngày nữa.9 Và khi chết, ông ta sẽ tái sinh vào hàng thấp nhất của loài a-tu-la, tên là Kālakañja.10 Và người ta sẽ ném xác ông ta vào nghĩa địa trên một bụi cỏ hương bài. Nếu ông muốn, Sunakkhatta, hãy đến gặp vị quý tộc xứ Kuru và hỏi xem ông ta có biết số phận của mình không. Có thể ông ta sẽ trả lời: "Thưa tôn giả Sunakkhatta, tôi biết số phận của mình. Tôi đã tái sinh vào hàng thấp nhất của loài a-tu-la, tên là Kālakañja."'

Thế là, Bhaggava, Sunakkhatta đến gặp vị quý tộc xứ Kuru và nói với ông ta: 'Thưa tôn giả quý tộc xứ Kuru, Sa-môn Gotama đã tuyên bố rằng ngài sẽ chết vì bệnh sình bụng trong bảy ngày nữa. Và khi chết, ngài sẽ tái sinh vào hàng thấp nhất của loài a-tu-la, tên là Kālakañja. Và khi ngài chết, người ta sẽ ném xác ngài vào nghĩa địa trên một bụi cỏ hương bài. Nhưng bằng cách chỉ ăn một ít thức ăn và uống một ít nước, ngài sẽ chứng minh những gì Sa-môn Gotama nói là sai.'

Sau đó, Sunakkhatta đếm từng ngày cho đến ngày thứ bảy, như cách người ta vẫn làm khi không có niềm tin vào Như Lai. Nhưng vào ngày thứ bảy, vị tu sĩ lõa thể, quý tộc xứ Kuru, đã chết vì bệnh sình bụng. Và khi qua đời, ông ta tái sinh vào hàng thấp nhất của loài a-tu-la, tên là Kālakañja. Và khi ông ta qua đời, người ta đã ném xác ông ta vào nghĩa địa trên một bụi cỏ hương bài.

Sunakkhatta người Licchavi nghe được chuyện này. Ông ta bèn đến gặp vị quý tộc xứ Kuru ở nghĩa địa, trên bụi cỏ hương bài. Ở đó, ông ta đấm vào người ấy ba lần và hỏi: 'Thưa tôn giả quý tộc xứ Kuru, ngài có biết số phận của mình không?'

Bấy giờ, vị quý tộc xứ Kuru ngồi dậy, lấy tay xoa lưng và nói:11 'Thưa tôn giả Sunakkhatta, tôi biết số phận của mình. Tôi đã tái sinh vào hàng thấp nhất của loài a-tu-la, tên là Kālakañja.' Nói xong, ông ta ngã vật ra ngay tại chỗ.

Sau đó, Sunakkhatta đến gặp ta, đảnh lễ và ngồi sang một bên. Ta nói với ông ta: 'Ông nghĩ sao, Sunakkhatta? Lời tiên đoán ta đưa ra về vị quý tộc xứ Kuru có đúng hay không?'

'Thưa, đã đúng.'

'Ông nghĩ sao, Sunakkhatta? Nếu vậy, một sự biểu diễn thần thông đã được thực hiện hay chưa?'

'Rõ ràng, bạch Ngài, một sự biểu diễn thần thông đã được thực hiện.'

'Dù ta đã biểu diễn một thần thông như vậy mà ông vẫn nói: "Nhưng bạch Ngài, Đức Phật chưa bao giờ biểu diễn bất kỳ thần thông nào cho con xem." Hãy xem ông đã lầm lạc đến mức nào!' Dù ta đã nói với Sunakkhatta như vậy, ông ta vẫn rời bỏ giáo pháp và sự tu tập này, như một người đang đi trên con đường dẫn đến địa ngục.

3. Về vị tu sĩ lõa thể Kaḷāramaṭṭaka ​

Một thời, Bhaggava, ta đang ở gần Vesālī, tại Đại Lâm, trong ngôi giảng đường có mái nhọn. Bấy giờ, có vị tu sĩ lõa thể Kaḷāramaṭṭaka đang cư ngụ tại Vesālī. Và ở kinh đô Vajjian, ông ta đã đạt đến đỉnh cao của danh vọng và lợi lộc.12 Ông ta đã thực hành bảy lời thệ nguyện này.13 'Suốt đời, ta sẽ là một tu sĩ lõa thể, không mặc quần áo. Suốt đời, ta sẽ sống đời phạm hạnh, không quan hệ tình dục. Suốt đời, ta sẽ chỉ dùng thịt và rượu, không ăn cơm và cháo.14 Và ta sẽ không đi qua các đền thờ cây sau đây gần Vesālī: đền Udena ở phía đông, đền Gotamaka ở phía nam, đền Bảy Thiếu Nữ ở phía tây, và đền Nhiều Con Trai ở phía bắc.'15 Và chính nhờ thực hành bảy lời thệ nguyện này mà ông ta đã đạt đến đỉnh cao của danh vọng và lợi lộc.

Thế là, Bhaggava, Sunakkhatta đến gặp Kaḷāramaṭṭaka và hỏi ông ta một câu hỏi. Nhưng khi câu hỏi đó làm ông ta bí, ông ta đã tỏ ra khó chịu, sân hận và cay đắng. Vì vậy, Sunakkhatta nghĩ: 'Mình đã xúc phạm đến bậc thánh, bậc A-la-hán, vị tu sĩ.16 Mình không được tự tạo ra tổn hại và đau khổ lâu dài cho chính mình!'

Sau đó, Sunakkhatta đến gặp ta, đảnh lễ và ngồi sang một bên. Ta nói với ông ta: 'Này kẻ ngu kia, ông không tự nhận mình là một Sa-môn theo dòng Thích Ca sao?'

'Nhưng tại sao Đức Phật lại nói với con như vậy?'

'Chẳng phải ông đã đến gặp vị tu sĩ lõa thể Kaḷāramaṭṭaka và hỏi ông ta một câu hỏi sao? Nhưng khi câu hỏi đó làm ông ta bí, ông ta đã tỏ ra khó chịu, sân hận và cay đắng. Rồi ông nghĩ: "Mình đã xúc phạm đến bậc thánh, bậc A-la-hán, vị tu sĩ. Mình không được tự tạo ra tổn hại và đau khổ lâu dài cho chính mình!"'

'Thưa vâng, bạch Ngài. Nhưng bạch Ngài, ngài ganh tị với các bậc A-la-hán sao?'

'Ta không ganh tị với các bậc A-la-hán, này kẻ ngu kia. Thay vào đó, ông nên từ bỏ tà kiến tai hại đã khởi lên trong ông. Đừng tự tạo ra tổn hại và đau khổ lâu dài cho chính mình!

Vị tu sĩ lõa thể Kaḷāramaṭṭaka, người mà ông tưởng là một bậc thánh thực sự, sẽ sớm mặc quần áo, sống với một người bạn đời, ăn cơm và cháo, đi qua tất cả các đền thờ gần Vesālī. Và ông ta sẽ chết sau khi mất hết danh vọng.'

Và đó chính xác là những gì đã xảy ra.

Sunakkhatta nghe được chuyện này. Ông ta đến gặp ta, đảnh lễ và ngồi sang một bên. Ta nói với ông ta: 'Ông nghĩ sao, Sunakkhatta? Lời tuyên bố ta đưa ra về Kaḷāramaṭṭaka có đúng hay không?'

'Thưa, đã đúng.'

'Ông nghĩ sao, Sunakkhatta? Nếu vậy, một sự biểu diễn thần thông đã được thực hiện hay chưa?'

'Rõ ràng, bạch Ngài, một sự biểu diễn thần thông đã được thực hiện.'

'Dù ta biểu diễn một thần thông như vậy mà ông vẫn nói: "Nhưng bạch Ngài, Đức Phật chưa bao giờ biểu diễn bất kỳ thần thông nào cho con xem." Hãy xem ông đã lầm lạc đến mức nào!' Dù ta đã nói với Sunakkhatta như vậy, ông ta vẫn rời bỏ giáo pháp và sự tu tập này, như một người đang đi trên con đường dẫn đến địa ngục.

4. Về vị tu sĩ lõa thể Pāṭikaputta ​

Một thời, Bhaggava, ta đang ở ngay gần Vesālī, tại Đại Lâm, trong ngôi giảng đường có mái nhọn. Bấy giờ, có vị tu sĩ lõa thể Pāṭikaputta đang cư ngụ tại Vesālī. Và ở kinh đô Vajjian, ông ta đã đạt đến đỉnh cao của danh vọng và lợi lộc.17 Ông ta đang nói với một đám đông ở Vesālī: 'Cả Sa-môn Gotama và tôi đều nói từ sự hiểu biết.18 Một người nói từ sự hiểu biết nên biểu diễn thần thông cho một người khác cũng nói từ sự hiểu biết xem. Nếu Sa-môn Gotama đi được nửa đường đến gặp tôi, ở đó cả hai chúng ta sẽ cùng biểu diễn thần thông. Nếu ngài ấy biểu diễn một thần thông, tôi sẽ biểu diễn hai. Nếu ngài ấy biểu diễn hai, tôi sẽ biểu diễn bốn. Nếu ngài ấy biểu diễn bốn, tôi sẽ biểu diễn tám. Dù Sa-môn Gotama biểu diễn bao nhiêu thần thông, tôi sẽ biểu diễn gấp đôi.'

Sau đó, Sunakkhatta đến gặp ta, đảnh lễ, ngồi sang một bên và kể lại tất cả chuyện này.

Ta nói với ông ta: 'Này Sunakkhatta, vị tu sĩ lõa thể Pāṭikaputta không có khả năng đối mặt với ta, trừ khi ông ta từ bỏ lời tuyên bố đó, ý định đó, và buông bỏ quan điểm đó. Nếu ông ta nghĩ rằng mình có thể đối mặt với ta mà không từ bỏ những điều đó, đầu ông ta có thể vỡ tung.'

'Xin Thế Tôn hãy cẩn trọng lời nói! Xin Đấng Thiện Thệ hãy cẩn trọng lời nói!'

'Nhưng tại sao ông lại nói với ta như vậy, Sunakkhatta?'

'Bạch Ngài, Đức Phật đã khẳng định một cách chắc chắn rằng Pāṭikaputta không có khả năng đối mặt với Đức Phật, nếu không đầu ông ta có thể vỡ tung. Nhưng Pāṭikaputta có thể cải trang để đối mặt với Đức Phật, chứng minh Đức Phật đã sai.'

'Này Sunakkhatta, Như Lai có bao giờ nói một lời nước đôi không?'19

'Nhưng bạch Ngài, ngài nói ra lời đó sau khi dùng tâm của ngài để hiểu tâm của Pāṭikaputta sao? Hay là có chư thiên đã báo cho ngài biết?'

'Cả hai, Sunakkhatta. Vì Ajita, vị tướng quân người Licchavi, gần đây đã qua đời và tái sinh vào cõi trời Ba Mươi Ba. Vị ấy đã đến và nói với ta điều này: "Bạch Ngài, vị tu sĩ lõa thể Pāṭikaputta là kẻ không biết xấu hổ, ông ta là một kẻ nói dối. Vì ông ta đã tuyên bố về con ở kinh đô Vajjian rằng: 'Tướng quân Ajita người Licchavi đã tái sinh vào Đại Địa Ngục.'

Nhưng điều đó không đúng—con đã tái sinh vào cõi trời Ba Mươi Ba. Bạch Ngài, vị tu sĩ lõa thể Pāṭikaputta là kẻ không biết xấu hổ, ông ta là một kẻ nói dối. Pāṭikaputta không có khả năng đối mặt với Đức Phật, nếu không đầu ông ta có thể vỡ tung."

Vì vậy, ta vừa nói ra lời đó sau khi dùng tâm của ta để hiểu tâm của Pāṭikaputta, vừa có chư thiên báo cho ta biết.

Vậy nên Sunakkhatta, ta sẽ đi khất thực ở Vesālī. Sau bữa ăn, trên đường trở về từ khất thực, ta sẽ đến tu viện của Pāṭikaputta để thiền định ban ngày. Bây giờ ông có thể báo cho ông ta biết, nếu ông muốn.'

5. Về việc biểu diễn thần thông ​

Bấy giờ, Bhaggava, vào buổi sáng, ta đắp y, mang bát và y, vào Vesālī để khất thực. Sau bữa ăn, trên đường trở về từ khất thực, ta đến tu viện của Pāṭikaputta để thiền định ban ngày. Sau đó, Sunakkhatta vội vã vào Vesālī để gặp những người Licchavi rất nổi tiếng và nói với họ: 'Thưa các ngài, sau khi khất thực, Đức Phật đã đến tu viện của Pāṭikaputta để thiền định ban ngày. Xin các ngài hãy đến, xin các ngài hãy đến! Sẽ có một cuộc biểu diễn thần thông của các vị thánh tăng!' Vì vậy, những người Licchavi rất nổi tiếng đã nghĩ: 'Có vẻ như sẽ có một cuộc biểu diễn thần thông của các vị thánh tăng! Chúng ta hãy đi!'

Sau đó, ông ta đến gặp những vị Bà-la-môn giàu có nổi tiếng, những gia chủ giàu có, và các sa-môn, Bà-la-môn theo các tôn giáo khác, và nói điều tương tự. Tất cả họ đều nói: 'Có vẻ như sẽ có một cuộc biểu diễn thần thông của các vị thánh tăng! Chúng ta hãy đi!'

Sau đó, tất cả những người nổi tiếng đó đã đến tu viện của Pāṭikaputta. Hội chúng đó rất đông, Bhaggava; có hàng trăm, hàng ngàn người.

Pāṭikaputta nghe tin: 'Có vẻ như những người Licchavi rất nổi tiếng, các Bà-la-môn giàu có, gia chủ giàu có, và các sa-môn, Bà-la-môn theo các tôn giáo khác đã đến. Và Sa-môn Gotama đang ngồi trong tu viện của ta để thiền định ban ngày.' Khi nghe vậy, ông ta trở nên sợ hãi, hoảng hốt, tóc tai dựng đứng. Trong nỗi sợ hãi, ông ta đã đến Tu viện Thân Cây Gỗ Mun Nhạt của các du sĩ.

Hội chúng nghe được điều này, đã chỉ thị cho một người đàn ông: 'Này anh bạn, hãy đến gặp Pāṭikaputta tại Tu viện Thân Cây Gỗ Mun Nhạt và nói với ông ta: "Xin mời tôn giả Pāṭikaputta hãy đến! Tất cả những người nổi tiếng này đã đến, và Sa-môn Gotama đang ngồi trong tu viện của ngài để thiền định ban ngày. Vì ngài đã tuyên bố điều này trong hội chúng tại Vesālī: 'Cả Sa-môn Gotama và tôi đều nói từ sự hiểu biết. Một người nói từ sự hiểu biết nên biểu diễn thần thông cho một người khác cũng nói từ sự hiểu biết xem. Nếu Sa-môn Gotama đi được nửa đường đến gặp tôi, ở đó cả hai chúng ta sẽ cùng biểu diễn thần thông. Nếu ngài ấy biểu diễn một thần thông, tôi sẽ biểu diễn hai. Nếu ngài ấy biểu diễn hai, tôi sẽ biểu diễn bốn. Nếu ngài ấy biểu diễn bốn, tôi sẽ biểu diễn tám. Dù Sa-môn Gotama biểu diễn bao nhiêu thần thông, tôi sẽ biểu diễn gấp đôi.' Xin mời tôn giả Pāṭikaputta hãy đi nửa đường. Sa-môn Gotama đã đi nửa đường đầu tiên, và đang ngồi trong tu viện của ngài."'

'Vâng, thưa ngài,' người đàn ông đó trả lời và chuyển lời.

Khi ông ta nói xong, Pāṭikaputta nói: 'Tôi đang đến đây, thưa ngài, tôi đang đến đây!' Nhưng dù cố gắng thế nào, ông ta cũng không thể đứng dậy khỏi chỗ ngồi. Bấy giờ, người đàn ông đó nói với Pāṭikaputta: 'Có chuyện gì vậy, thưa tôn giả Pāṭikaputta? Mông của ngài dính vào ghế, hay ghế dính vào mông của ngài? Ngài nói "Tôi đang đến đây, thưa ngài, tôi đang đến đây!" Nhưng dù cố gắng thế nào, ngài cũng không thể đứng dậy khỏi chỗ ngồi.' Và khi ông ta đang nói, Pāṭikaputta lại nói: 'Tôi đang đến đây, thưa ngài, tôi đang đến đây!' Nhưng dù cố gắng thế nào, ông ta cũng không thể đứng dậy khỏi chỗ ngồi.

Khi người đàn ông đó biết rằng Pāṭikaputta đã thua, ông ta trở về hội chúng và nói: 'Thưa các ngài, Pāṭikaputta đã thua. Ông ta nói "Tôi đang đến đây, thưa ngài, tôi đang đến đây!" Nhưng dù cố gắng thế nào, ông ta cũng không thể đứng dậy khỏi chỗ ngồi.' Khi ông ta nói vậy, ta nói với hội chúng: 'Vị tu sĩ lõa thể Pāṭikaputta không có khả năng đối mặt với ta, trừ khi ông ta từ bỏ lời tuyên bố đó, ý định đó, và buông bỏ quan điểm đó. Nếu ông ta nghĩ rằng mình có thể đối mặt với ta mà không từ bỏ những điều đó, đầu ông ta có thể vỡ tung.'

Bấy giờ, Bhaggava, một vị quan chức người Licchavi đứng dậy và nói với hội chúng: 'Vậy thì, thưa các ngài, hãy đợi một giờ, tôi sẽ đi. Hy vọng tôi có thể đưa Pāṭikaputta trở lại hội chúng.'

Vậy là vị quan chức đó đến gặp Pāṭikaputta và nói: 'Xin mời tôn giả Pāṭikaputta hãy đến! Tốt nhất là ngài nên đến. Tất cả những người nổi tiếng này đã đến, và Sa-môn Gotama đang ngồi trong tu viện của ngài để thiền định ban ngày. Ngài đã nói rằng ngài sẽ đi nửa đường để gặp Sa-môn Gotama. Sa-môn Gotama đã đi nửa đường đầu tiên, và đang ngồi trong tu viện của ngài. Sa-môn Gotama đã nói với hội chúng rằng ngài không có khả năng đối mặt với ngài ấy. Xin mời Pāṭikaputta hãy đến! Khi ngài đến, chúng tôi sẽ làm cho ngài thắng và Sa-môn Gotama thua.'

Khi ông ta nói xong, Pāṭikaputta nói: 'Tôi đang đến đây, thưa ngài, tôi đang đến đây!' Nhưng dù cố gắng thế nào, ông ta cũng không thể đứng dậy khỏi chỗ ngồi. Bấy giờ, vị quan chức nói với Pāṭikaputta: 'Có chuyện gì vậy, thưa tôn giả Pāṭikaputta? Mông của ngài dính vào ghế, hay ghế dính vào mông của ngài? Ngài nói "Tôi đang đến đây, thưa ngài, tôi đang đến đây!" Nhưng dù cố gắng thế nào, ngài cũng không thể đứng dậy khỏi chỗ ngồi.' Và khi ông ta đang nói, Pāṭikaputta lại nói: 'Tôi đang đến đây, thưa ngài, tôi đang đến đây!' Nhưng dù cố gắng thế nào, ông ta cũng không thể đứng dậy khỏi chỗ ngồi.

Khi vị quan chức người Licchavi biết rằng Pāṭikaputta đã thua, ông ta trở về hội chúng và nói: 'Thưa các ngài, Pāṭikaputta đã thua.' Khi ông ta nói vậy, ta nói với hội chúng: 'Pāṭikaputta không có khả năng đối mặt với ta, nếu không đầu ông ta có thể vỡ tung. Ngay cả khi những người Licchavi tốt bụng nghĩ rằng, "Chúng ta hãy dùng dây trói Pāṭikaputta lại và dùng một cặp bò kéo đi!" thì hoặc dây sẽ đứt, hoặc Pāṭikaputta sẽ vỡ tung.'

Bấy giờ, Bhaggava, Jāliya, đệ tử của vị tu sĩ bát gỗ, đứng dậy và nói với hội chúng: 'Vậy thì, thưa các ngài, hãy đợi một giờ, tôi sẽ đi. Hy vọng tôi có thể đưa Pāṭikaputta trở lại hội chúng.'

Vậy là Jāliya đến gặp Pāṭikaputta và nói: 'Xin mời tôn giả Pāṭikaputta hãy đến! Tốt nhất là ngài nên đến. Tất cả những người nổi tiếng này đã đến, và Sa-môn Gotama đang ngồi trong tu viện của ngài để thiền định ban ngày. Ngài đã nói rằng ngài sẽ đi nửa đường để gặp Sa-môn Gotama. Sa-môn Gotama đã đi nửa đường đầu tiên, và đang ngồi trong tu viện của ngài. Sa-môn Gotama đã nói với hội chúng rằng ngài không có khả năng đối mặt với ngài ấy. Và ngài ấy nói rằng ngay cả khi những người Licchavi cố gắng trói ngài bằng dây và kéo bằng một cặp bò, thì hoặc dây sẽ đứt, hoặc ngài sẽ vỡ tung. Xin mời Pāṭikaputta hãy đến! Khi ngài đến, chúng tôi sẽ làm cho ngài thắng và Sa-môn Gotama thua.'

Khi ông ta nói xong, Pāṭikaputta nói: 'Tôi đang đến đây, thưa ngài, tôi đang đến đây!' Nhưng dù cố gắng thế nào, ông ta cũng không thể đứng dậy khỏi chỗ ngồi. Bấy giờ, Jāliya nói với Pāṭikaputta: 'Có chuyện gì vậy, thưa tôn giả Pāṭikaputta? Mông của ngài dính vào ghế, hay ghế dính vào mông của ngài? Ngài nói "Tôi đang đến đây, thưa ngài, tôi đang đến đây!" Nhưng dù cố gắng thế nào, ngài cũng không thể đứng dậy khỏi chỗ ngồi.' Và khi ông ta đang nói, Pāṭikaputta lại nói: 'Tôi đang đến đây, thưa ngài, tôi đang đến đây!' Nhưng dù cố gắng thế nào, ông ta cũng không thể đứng dậy khỏi chỗ ngồi.

Khi Jāliya biết rằng Pāṭikaputta đã thua, ông ta nói với Pāṭikaputta:

'Ngày xửa ngày xưa, thưa tôn giả Pāṭikaputta, một con sư tử, vua của các loài thú, đã nghĩ: "Sao ta không làm hang gần một khu rừng nào đó? Vào buổi tối, ta có thể ra khỏi hang, ngáp, nhìn khắp bốn phương, rống lên ba tiếng rống của sư tử, và bắt đầu đi săn. Sau khi giết được con nai tốt nhất trong đàn, và ăn phần thịt mềm nhất, ta có thể trở về hang của mình."

Và thế là nó đã làm vậy.

Bấy giờ, có một con chó rừng già đã béo mập nhờ những thức ăn thừa của sư tử, trở nên kiêu ngạo và mạnh mẽ. Nó nghĩ: "Sư tử, vua của các loài thú, có gì mà ta không có? Sao ta cũng không làm hang gần một khu rừng nào đó? Vào buổi tối, ta có thể ra khỏi hang, ngáp, nhìn khắp bốn phương, rống lên ba tiếng rống của sư tử, và bắt đầu đi săn. Sau khi giết được con nai tốt nhất trong đàn, và ăn phần thịt mềm nhất, ta có thể trở về hang của mình."

Và thế là nó đã làm vậy. Nhưng khi nó cố gắng rống lên một tiếng rống của sư tử, nó chỉ có thể rên rỉ và tru lên như một con chó rừng. Và tiếng rên thảm hại của một con chó rừng thì có là gì so với tiếng rống của một con sư tử?

Cũng vậy, thưa tôn giả, trong khi sống nhờ những thức ăn thừa của Đấng Thiện Thệ, hưởng những đồ thừa của Đấng Thiện Thệ, ngài lại dám tấn công Như Lai, bậc A-la-hán, bậc Chánh Đẳng Chánh Giác! 20 Những kẻ thảm hại như Pāṭikaputta là ai mà dám tấn công các bậc Như Lai, các bậc A-la-hán, các bậc Chánh Đẳng Chánh Giác?'

Khi Jāliya không thể làm Pāṭikaputta nhúc nhích khỏi chỗ ngồi ngay cả với ví dụ này, ông ta nói với Pāṭikaputta:

'Tự cho mình ngang hàng sư tử,
chó rừng ngạo mạn "Ta là vua muôn loài!"
Nhưng thực ra chỉ rên rỉ tru lên,
tiếng tru thảm hại nào sánh tiếng rống sư tử?

Cũng vậy, thưa tôn giả, trong khi sống nhờ những thức ăn thừa của Đấng Thiện Thệ, ngài lại dám tấn công ngài ấy!'

Khi Jāliya không thể làm Pāṭikaputta nhúc nhích khỏi chỗ ngồi ngay cả với ví dụ này, ông ta nói với Pāṭikaputta:

'Theo gót người khác,
thấy mình béo mập nhờ đồ thừa,
đến nỗi không còn thấy chính mình,
chó rừng ngỡ mình là hổ.

Nhưng thực ra chỉ rên rỉ tru lên,
tiếng tru thảm hại nào sánh tiếng rống sư tử?

Cũng vậy, thưa tôn giả, trong khi sống nhờ những thức ăn thừa của Đấng Thiện Thệ, ngài lại dám tấn công ngài ấy!'

Khi Jāliya không thể làm Pāṭikaputta nhúc nhích khỏi chỗ ngồi ngay cả với ví dụ này, ông ta nói với Pāṭikaputta:

'No nê ếch nhái, chuột trong kho,
và xác chết vứt trong nghĩa địa,
sống khỏe trong rừng lớn hoang vu,
chó rừng ngạo mạn "Ta là vua muôn loài!"
Nhưng thực ra chỉ rên rỉ tru lên,
tiếng tru thảm hại nào sánh tiếng rống sư tử?

Cũng vậy, thưa tôn giả, trong khi sống nhờ những thức ăn thừa của Đấng Thiện Thệ, hưởng những đồ thừa của Đấng Thiện Thệ, ngài lại dám tấn công Như Lai, bậc A-la-hán, bậc Chánh Đẳng Chánh Giác! Những kẻ thảm hại như Pāṭikaputta là ai mà dám tấn công các bậc Như Lai, các bậc A-la-hán, các bậc Chánh Đẳng Chánh Giác?'

Khi Jāliya không thể làm Pāṭikaputta nhúc nhích khỏi chỗ ngồi ngay cả với ví dụ này, ông ta trở về hội chúng và nói: 'Thưa các ngài, Pāṭikaputta đã thua. Ông ta nói "Tôi đang đến đây, thưa ngài, tôi đang đến đây!" Nhưng dù cố gắng thế nào, ông ta cũng không thể đứng dậy khỏi chỗ ngồi.'

Khi ông ta nói vậy, ta nói với hội chúng: 'Vị tu sĩ lõa thể Pāṭikaputta không có khả năng đối mặt với ta, trừ khi ông ta từ bỏ lời tuyên bố đó, ý định đó, và buông bỏ quan điểm đó. Nếu ông ta nghĩ rằng mình có thể đối mặt với ta mà không từ bỏ những điều đó, đầu ông ta có thể vỡ tung. Những người Licchavi tốt bụng thậm chí có thể nghĩ: "Chúng ta hãy dùng dây trói Pāṭikaputta lại và dùng một cặp bò kéo đi!" Nhưng hoặc dây sẽ đứt, hoặc Pāṭikaputta sẽ vỡ tung. Pāṭikaputta không có khả năng đối mặt với ta, nếu không đầu ông ta có thể vỡ tung.'

Bấy giờ, Bhaggava, ta đã giáo hóa, khuyến khích, khích lệ và truyền cảm hứng cho hội chúng đó bằng một bài pháp thoại. Ta đã giải thoát hội chúng đó khỏi sự trói buộc lớn lao, và đưa 84.000 chúng sinh ra khỏi vũng lầy vĩ đại. Tiếp theo, ta nhập vào hỏa đại, bay lên không trung cao bằng bảy cây cọ, và tạo ra một ngọn lửa cao thêm bảy cây cọ nữa, rực cháy và bốc khói. Cuối cùng, ta đáp xuống Đại Lâm, trong ngôi giảng đường có mái nhọn.21

Sau đó, Sunakkhatta đến gặp ta, đảnh lễ và ngồi sang một bên. Ta nói với ông ta: 'Ông nghĩ sao, Sunakkhatta? Lời tuyên bố ta đưa ra về Pāṭikaputta có đúng hay không?'

'Thưa, đã đúng.'

'Ông nghĩ sao, Sunakkhatta? Nếu vậy, một sự biểu diễn thần thông đã được thực hiện hay chưa?'

'Rõ ràng, bạch Ngài, một sự biểu diễn thần thông đã được thực hiện.'

'Dù ta biểu diễn một thần thông như vậy mà ông vẫn nói: "Nhưng bạch Ngài, Đức Phật chưa bao giờ biểu diễn bất kỳ thần thông nào cho con xem." Hãy xem ông đã lầm lạc đến mức nào!'

Dù ta đã nói với Sunakkhatta như vậy, ông ta vẫn rời bỏ giáo pháp và sự tu tập này, như một người đang đi trên con đường dẫn đến địa ngục.

6. Về việc mô tả khởi nguyên của thế giới ​

Này Bhaggava, ta hiểu khởi nguyên của thế giới. Ta hiểu điều này, và cả những gì vượt trên nó. Tuy nhiên, vì ta không chấp thủ sai lầm vào sự hiểu biết đó, ta đã tự mình chứng ngộ sự dập tắt phiền não. Trực tiếp biết điều này, Như Lai không đi đến hủy hoại.22

Có một số sa-môn và Bà-la-môn mô tả khởi nguyên của thế giới theo truyền thống của họ là do Đấng Toàn Năng, do Thượng Đế tạo ra. Ta đến gặp họ và nói: 'Có thật đây là quan điểm của các tôn giả không?' Và họ trả lời: 'Vâng'. Ta nói với họ: 'Nhưng các vị mô tả trong truyền thống của mình rằng khởi nguyên của thế giới xảy ra do Đấng Toàn Năng, do Thượng Đế tạo ra như thế nào?' Nhưng họ bị bí bởi câu hỏi của ta, và họ thậm chí còn hỏi ngược lại ta. Vì vậy, ta trả lời họ:

'Thưa các tôn giả, có một thời điểm, sau một thời gian rất dài trôi qua, thế giới này co lại. Khi thế giới co lại, chúng sinh hầu hết hướng về cõi Quang Âm Thiên. Ở đó, họ do ý tạo thành, nuôi sống bằng niềm vui, tự tỏa sáng, đi lại trong không trung, luôn rực rỡ, và họ ở trong trạng thái đó một thời gian rất dài.

Có một thời điểm, sau một thời gian rất dài trôi qua, thế giới này giãn ra. Khi nó giãn ra, một cung điện trống rỗng của chư thiên xuất hiện. Bấy giờ, một chúng sinh nào đó—do hết tuổi thọ hoặc phước báu—qua đời từ cõi chư thiên quang âm đó và tái sinh vào cung điện trống rỗng của chư thiên. Ở đó, họ do ý tạo thành, nuôi sống bằng niềm vui, tự tỏa sáng, đi lại trong không trung, luôn rực rỡ, và họ ở trong trạng thái đó một thời gian rất dài.

Nhưng sau khi ở đó một mình trong một thời gian dài, họ trở nên không hài lòng và lo lắng: "Ôi, giá như có những chúng sinh khác đến nơi này."

Sau đó, các chúng sinh khác—do hết tuổi thọ hoặc phước báu—qua đời từ cõi chư thiên quang âm đó và tái sinh vào cung điện của chư thiên cùng với chúng sinh kia.23 Ở đó, họ cũng do ý tạo thành, nuôi sống bằng niềm vui, tự tỏa sáng, đi lại trong không trung, luôn rực rỡ, và họ ở trong trạng thái đó một thời gian rất dài.

Bấy giờ, chúng sinh tái sinh ở đó đầu tiên nghĩ rằng: "Ta là Thượng Đế, Đại Thượng Đế, Đấng Chinh Phục, Đấng Bất Bại, Đấng Toàn Tri, Đấng Quyền Năng, Đấng Toàn Năng, Đấng Sáng Tạo, Đấng Tạo Hóa, Đấng Đầu Tiên, Đấng Sinh Thành, Đấng Kiểm Soát, Cha của những người đã sinh ra và những người sắp sinh ra. Và những chúng sinh này được tạo ra bởi ta. Tại sao vậy? Bởi vì đầu tiên ta đã nghĩ, 'Ôi, giá như có những chúng sinh khác đến nơi này.' Đó là ước muốn trong lòng ta, và rồi những sinh vật này đã đến nơi này."

Và những chúng sinh tái sinh ở đó sau này cũng nghĩ: "Đây hẳn là Thượng Đế, Đại Thượng Đế, Đấng Chinh Phục, Đấng Bất Bại, Đấng Toàn Tri, Đấng Quyền Năng, Đấng Toàn Năng, Đấng Sáng Tạo, Đấng Tạo Hóa, Đấng Đầu Tiên, Đấng Sinh Thành, Đấng Kiểm Soát, Cha của những người đã sinh ra và những người sắp sinh ra. Và chúng ta được tạo ra bởi ngài. Tại sao vậy? Bởi vì chúng ta thấy rằng ngài đã tái sinh ở đây trước, và chúng ta đến sau."

Và chúng sinh tái sinh đầu tiên thì sống lâu hơn, đẹp hơn và rực rỡ hơn những người đến sau.

Có khả năng một trong những chúng sinh đó qua đời từ cõi ấy và tái sinh ở nơi này. Sau khi làm vậy, họ từ bỏ đời sống tại gia để sống không nhà. Nhờ nỗ lực tinh tấn, quyết tâm, chuyên cần, siêng năng, và như lý tác ý (apply the mind rationally / suy tư với trí tuệ), họ trải nghiệm một sự nhập tâm đến mức họ nhớ lại được kiếp sống quá khứ đó, nhưng không xa hơn.

Họ nói: "Đấng là Thượng Đế—Đại Thượng Đế, Đấng Chinh Phục, Đấng Bất Bại, Đấng Toàn Tri, Đấng Quyền Năng, Đấng Toàn Năng, Đấng Sáng Tạo, Đấng Tạo Hóa, Đấng Đầu Tiên, Đấng Sinh Thành, Đấng Kiểm Soát, Cha của những người đã sinh ra và những người sắp sinh ra—chúng ta được tạo ra bởi ngài. Ngài là thường hằng, vĩnh cửu, bất biến, không thể hủy diệt, tồn tại mãi mãi. Chúng ta, những người được tạo ra bởi Thượng Đế đó, là vô thường, không bền lâu, đoản mệnh, có thể qua đời, và đã đến nơi này." Đây có phải là cách các vị mô tả trong truyền thống của mình rằng khởi nguyên của thế giới xảy ra do Đấng Toàn Năng, do Thượng Đế tạo ra không?'24

Họ nói: 'Đó là những gì chúng tôi đã nghe, thưa tôn giả Gotama, đúng như ngài nói.'25

Này Bhaggava, ta hiểu khởi nguyên của thế giới. Ta hiểu điều này, và cả những gì vượt trên nó. Tuy nhiên, vì ta không chấp thủ sai lầm vào sự hiểu biết đó, ta đã tự mình chứng ngộ sự dập tắt phiền não. Trực tiếp biết điều này, Như Lai không đi đến hủy hoại.

Có một số sa-môn và Bà-la-môn mô tả khởi nguyên của thế giới theo truyền thống của họ là do những vị trời ham vui đùa. Ta đến gặp họ và nói: 'Có thật đây là quan điểm của các tôn giả không?' Và họ trả lời: 'Vâng'. Ta nói với họ: 'Nhưng các vị mô tả trong truyền thống của mình rằng khởi nguyên của thế giới xảy ra do những vị trời ham vui đùa như thế nào?' Nhưng họ bị bí bởi câu hỏi của ta, và họ thậm chí còn hỏi ngược lại ta. Vì vậy, ta trả lời họ:

'Thưa các tôn giả, có những vị trời được gọi là "những vị trời ham vui đùa". Họ dành quá nhiều thời gian để cười đùa, chơi bời và vui vẻ. Và khi làm vậy, họ mất đi chánh niệm, và họ qua đời từ cõi trời đó.26

Có khả năng một trong những chúng sinh đó qua đời từ cõi ấy và tái sinh ở nơi này. Sau khi làm vậy, họ từ bỏ đời sống tại gia để sống không nhà. Nhờ nỗ lực tinh tấn, quyết tâm, chuyên cần, siêng năng, và như lý tác ý, họ trải nghiệm một sự nhập tâm đến mức họ nhớ lại được kiếp sống quá khứ đó, nhưng không xa hơn.

Họ nói: "Những vị trời không ham vui đùa thì không dành quá nhiều thời gian để cười đùa, chơi bời và vui vẻ. Vì vậy, họ không mất đi chánh niệm, và không qua đời từ cõi trời đó. Họ là thường hằng, vĩnh cửu, bất biến, không thể hủy diệt, tồn tại mãi mãi. Nhưng chúng ta, những người ham vui đùa, đã dành quá nhiều thời gian để cười đùa, chơi bời và vui vẻ. Khi làm vậy, chúng ta đã mất đi chánh niệm, và qua đời từ cõi trời đó. Chúng ta là vô thường, không bền lâu, đoản mệnh, có thể qua đời, và đã đến nơi này." Đây có phải là cách các vị mô tả trong truyền thống của mình rằng khởi nguyên của thế giới xảy ra do những vị trời ham vui đùa không?'

Họ nói: 'Đó là những gì chúng tôi đã nghe, thưa tôn giả Gotama, đúng như ngài nói.'

Này Bhaggava, ta hiểu khởi nguyên của thế giới. Trực tiếp biết điều này, Như Lai không đi đến hủy hoại.

Có một số sa-môn và Bà-la-môn mô tả khởi nguyên của thế giới theo truyền thống của họ là do những người có tâm sân hận.27 Ta đến gặp họ và nói: 'Có thật đây là quan điểm của các tôn giả không?' Và họ trả lời: 'Vâng'. Ta nói với họ: 'Nhưng các vị mô tả trong truyền thống của mình rằng khởi nguyên của thế giới xảy ra do những người có tâm sân hận như thế nào?' Nhưng họ bị bí bởi câu hỏi của ta, và họ thậm chí còn hỏi ngược lại ta. Vì vậy, ta trả lời họ:

'Thưa các tôn giả, có những vị trời được gọi là "những vị trời có tâm sân hận". Họ dành quá nhiều thời gian nhìn chằm chằm vào nhau, vì vậy họ trở nên tức giận với nhau, và thân tâm họ trở nên mệt mỏi. Họ qua đời từ cõi trời đó.

Có khả năng một trong những chúng sinh đó qua đời từ cõi ấy và tái sinh ở nơi này. Sau khi làm vậy, họ từ bỏ đời sống tại gia để sống không nhà. Nhờ nỗ lực tinh tấn, quyết tâm, chuyên cần, siêng năng, và như lý tác ý, họ trải nghiệm một sự nhập tâm đến mức họ nhớ lại được kiếp sống quá khứ đó, nhưng không xa hơn.

Họ nói: "Những vị trời không có tâm sân hận thì không dành quá nhiều thời gian nhìn chằm chằm vào nhau, vì vậy họ không trở nên tức giận với nhau, thân tâm họ không mệt mỏi, và họ không qua đời từ cõi trời đó. Họ là thường hằng, vĩnh cửu, bất biến, không thể hủy diệt, tồn tại mãi mãi. Nhưng chúng ta, những người có tâm sân hận, đã dành quá nhiều thời gian nhìn chằm chằm vào nhau, vì vậy tâm trí chúng ta trở nên tức giận với nhau, thân tâm chúng ta mệt mỏi, và chúng ta qua đời từ cõi trời đó. Chúng ta là vô thường, không bền lâu, đoản mệnh, có thể qua đời, và đã đến nơi này." Đây có phải là cách các vị mô tả trong truyền thống của mình rằng khởi nguyên của thế giới xảy ra do những người có tâm sân hận không?'

Họ nói: 'Đó là những gì chúng tôi đã nghe, thưa tôn giả Gotama, đúng như ngài nói.'

Này Bhaggava, ta hiểu khởi nguyên của thế giới. Trực tiếp biết điều này, Như Lai không đi đến hủy hoại.

Có một số sa-môn và Bà-la-môn mô tả khởi nguyên của thế giới theo truyền thống của họ là phát sinh một cách ngẫu nhiên. Ta đến gặp họ và nói: 'Có thật đây là quan điểm của các tôn giả không?' Và họ trả lời: 'Vâng'. Ta nói với họ: 'Nhưng các vị mô tả trong truyền thống của mình rằng khởi nguyên của thế giới xảy ra một cách ngẫu nhiên như thế nào?' Nhưng họ bị bí bởi câu hỏi của ta, và họ thậm chí còn hỏi ngược lại ta. Vì vậy, ta trả lời họ:

'Thưa các tôn giả, có những vị trời được gọi là "chúng sinh vô tưởng (non-percipient beings / chúng sinh không có nhận thức)".28 Khi nhận thức (perceptions / tưởng, nhận biết-phân biệt và gắn nhãn) khởi sinh, họ qua đời từ cõi trời đó.

Có khả năng một trong những chúng sinh đó qua đời từ cõi ấy và tái sinh ở nơi này. Sau khi làm vậy, họ từ bỏ đời sống tại gia để sống không nhà. Nhờ nỗ lực tinh tấn, quyết tâm, chuyên cần, siêng năng, và như lý tác ý, họ trải nghiệm một sự nhập tâm đến mức họ nhớ lại được sự khởi sinh của nhận thức, nhưng không xa hơn.

Họ nói: "Tự ngã và vũ trụ phát sinh một cách ngẫu nhiên. Tại sao vậy? Bởi vì trước đây tôi không tồn tại, trong khi bây giờ, từ không tồn tại, tôi đã chuyển hóa thành trạng thái tồn tại." Đây có phải là cách các vị mô tả trong truyền thống của mình rằng khởi nguyên của thế giới xảy ra một cách ngẫu nhiên không?'

Họ nói: 'Đó là những gì chúng tôi đã nghe, thưa tôn giả Gotama, đúng như ngài nói.'

Ta hiểu điều này, và cả những gì vượt trên nó. Tuy nhiên, vì ta không chấp thủ sai lầm vào sự hiểu biết đó, ta đã tự mình chứng ngộ sự dập tắt phiền não. Trực tiếp biết điều này, Như Lai không đi đến hủy hoại.

Dù ta tuyên bố và khẳng định điều này, một số sa-môn và Bà-la-môn đã xuyên tạc ta bằng những lời tuyên bố không chính xác, rỗng tuếch, sai sự thật, không trung thực: 'Sa-môn Gotama có một quan điểm sai lệch, và các Tỷ kheo của ông ta cũng vậy.

Ông ta nói: "Khi một người nhập và trú trong sự giải thoát của cái đẹp, lúc đó người ấy chỉ nhận thức những gì là xấu xí."'

Nhưng ta không nói vậy. Ta nói thế này: 'Khi một người nhập và trú trong sự giải thoát của cái đẹp, lúc đó người ấy chỉ nhận thức những gì là đẹp.'"

"Bạch Ngài, chính họ mới là những người có quan điểm sai lệch, khi họ nhìn nhận Đức Phật và các Tỷ kheo theo cách đó. Bạch Ngài, con hoàn toàn tin tưởng rằng Đức Phật có khả năng dạy cho con để con có thể nhập và trú trong sự giải thoát của cái đẹp."

"Thật khó cho ông để nhập và trú trong sự giải thoát của cái đẹp, vì ông có quan điểm, tín ngưỡng và niềm tin khác, trừ khi ông tận tâm thực hành theo sự hướng dẫn của truyền thống. Này Bhaggava, hãy cẩn thận giữ gìn niềm tin mà ông có nơi ta."

"Nếu thật khó cho con để nhập và trú trong sự giải thoát của cái đẹp, vì con có quan điểm, tín ngưỡng và niềm tin khác, trừ khi con tận tâm thực hành theo sự hướng dẫn của truyền thống, con sẽ cẩn thận giữ gìn niềm tin mà con có nơi Đức Phật."

Đó là những gì Đức Phật đã nói. Lấy làm hài lòng, vị du sĩ thuộc dòng họ Bhaggava đã hoan hỷ những lời Đức Phật dạy.