37. Tiểu Kinh Đoạn Tận Ái

(Cūḷataṇhāsankhaya Sutta)

1. Tôi nghe như vầy. Một thời Thế Tôn trú ở Sāvatthī (Xá Vệ), tại Đông Viên, trong lâu đài của mẹ Migāra.

2. Rồi Thiên chủ Sakka (Sakka, vua của các vị trời) đi đến Thế Tôn, sau khi đảnh lễ Ngài, đứng sang một bên và bạch rằng: "Bạch Thế Tôn, tóm lại làm thế nào một vị tỳ kheo (monks-bhikkhus-nhà sư) được giải thoát nhờ đoạn tận ái, đạt đến cứu cánh tối thượng, an ổn tối thượng khỏi các ràng buộc, phạm hạnh tối thượng, mục tiêu tối thượng, là bậc tối thượng giữa chư thiên và loài người?"

3. "Này Thiên chủ, ở đây, vị tỳ kheo nghe rằng không có gì đáng để chấp thủ (adhering - bám víu, gắn bó). Khi vị tỳ kheo nghe rằng không có gì đáng để chấp thủ, vị ấy trực tiếp biết tất cả; sau khi trực tiếp biết tất cả, vị ấy liễu tri (fully understands - hiểu biết một cách trọn vẹn, thấu đáo) tất cả; sau khi liễu tri tất cả, bất cứ cảm thọ nào vị ấy cảm thấy, dù lạc thọ, khổ thọ hay bất khổ bất lạc thọ, vị ấy an trú quán vô thường trong các cảm thọ ấy, quán ly tham, quán đoạn diệt, quán xả ly. Quán như vậy, vị ấy không chấp thủ bất cứ thứ gì trên đời. Khi không chấp thủ, vị ấy không dao động. Khi không dao động, vị ấy tự mình chứng đạt Niết Bàn (Nibbāna). [^396] [252] Vị ấy hiểu rõ: 'Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành, những việc cần làm đã làm xong, không còn trở lại trạng thái nào nữa.' Tóm lại là như vậy, này Thiên chủ, vị tỳ kheo được giải thoát nhờ đoạn tận ái, đạt đến cứu cánh tối thượng, an ổn tối thượng khỏi các ràng buộc, phạm hạnh tối thượng, mục tiêu tối thượng, là bậc tối thượng giữa chư thiên và loài người."

4. Rồi Thiên chủ Sakka, hoan hỷ, tùy hỷ với lời Thế Tôn dạy, đảnh lễ Thế Tôn, thân bên phải hướng về Ngài, rồi biến mất ngay tại đó.

5. Lúc bấy giờ, Tôn giả Mahā Moggallāna (Mục Kiền Liên) đang ngồi không xa Thế Tôn. Rồi Tôn giả suy nghĩ: "Vị thiên này có thâm nhập ý nghĩa lời Thế Tôn dạy khi vị ấy hoan hỷ không, hay là không? Ta hãy tìm hiểu xem vị ấy có thâm nhập hay không."

6. Rồi, nhanh như một người lực sĩ duỗi cánh tay đang co lại, hay co cánh tay đang duỗi ra, Tôn giả Mahā Moggallāna biến mất khỏi lâu đài của mẹ Migāra ở Đông Viên và xuất hiện giữa chư thiên ở cõi trời Ba Mươi Ba (Thirty-three).

7. Lúc bấy giờ, Thiên chủ Sakka đang được trang bị và thọ hưởng năm loại nhạc trời gấp trăm lần, và đang tận hưởng nó trong Công viên Độc Nhất Liên Hoa. Khi thấy Tôn giả Mahā Moggallāna đang đến từ xa, Thiên chủ cho dừng âm nhạc, đi đến Tôn giả Mahā Moggallāna, và nói với Tôn giả: "Đến đây, Tôn giả Moggallāna! Mừng Tôn giả Moggallāna đến! Đã lâu rồi, Tôn giả Moggallāna, Tôn giả mới tìm được cơ hội đến đây. Xin mời ngồi, Tôn giả Moggallāna; chỗ này đã sẵn sàng."

Tôn giả Mahā Moggallāna ngồi xuống chỗ đã được chuẩn bị, và Sakka lấy một chỗ ngồi thấp và ngồi xuống một bên. Tôn giả Mahā Moggallāna liền hỏi:

8. "Này Kosiya, [^397] Thế Tôn đã nói tóm tắt với ngài về sự giải thoát nhờ đoạn tận ái như thế nào? Thật tốt nếu chúng tôi cũng có thể được nghe lời dạy đó."

"Thưa Tôn giả Moggallana, chúng tôi rất bận rộn, chúng tôi có rất nhiều việc phải làm, không chỉ với công việc của riêng mình, mà còn với công việc của chư thiên ở cõi Ba Mươi Ba. Hơn nữa, thưa Tôn giả Moggallana, những gì được nghe kỹ, được học kỹ, [253] được chú tâm kỹ, được ghi nhớ kỹ, không biến mất một cách đột ngột. Thưa Tôn giả Moggallana, có một lần xảy ra chiến tranh giữa chư thiên và a-tu-la (titans). [^398] Trong cuộc chiến đó, chư thiên thắng và a-tu-la bại. Khi tôi thắng trận đó và trở về như một người chiến thắng, tôi đã cho xây dựng cung điện Vejayanta. Thưa Tôn giả Moggallāna, cung điện Vejayanta có một trăm tòa tháp, và mỗi tòa tháp có bảy trăm phòng thượng, và mỗi phòng thượng có bảy tiên nữ, và mỗi tiên nữ có bảy thị nữ. Ngài có muốn xem vẻ đẹp của cung điện Vejayanta không, thưa Tôn giả Moggallāna?" Tôn giả Mahā Moggallāna im lặng chấp thuận.

9. Rồi Thiên chủ Sakka, và Thiên vương Vessavana (Tỳ Sa Môn) [^399] đi đến cung điện Vejayanta, nhường Tôn giả Mahā Moggallāna đi trước. Khi các thị nữ của Sakka thấy Tôn giả Mahā Moggallāna đang đến từ xa, họ xấu hổ và e thẹn và mỗi người đi vào phòng riêng của mình. Giống như một nàng dâu xấu hổ và e thẹn khi thấy cha chồng, cũng vậy, khi các thị nữ của Sakka thấy Tôn giả Mahā Moggallāna đang đến, họ xấu hổ và e thẹn và mỗi người đi vào phòng riêng của mình.

10. Rồi Thiên chủ Sakka, và Thiên vương Vessavana để Tôn giả Mahā Moggallāna đi khắp nơi và khám phá cung điện Vejayanta: "Hãy xem, Tôn giả Moggallāna, vẻ đẹp này của cung điện Vejayanta! Hãy xem, Tôn giả Moggallāna, vẻ đẹp này của cung điện Vejayanta!"

"Điều đó thật xứng đáng với Tôn giả Kosiya như một người đã từng tạo công đức trong quá khứ; và bất cứ khi nào con người thấy bất cứ điều gì đáng yêu, họ nói: 'Thưa các ngài, điều đó thật xứng đáng với chư thiên ở cõi Ba Mươi Ba!' Điều đó thật xứng đáng với Tôn giả Kosiya như một người đã từng tạo công đức trong quá khứ."

11. Rồi Tôn giả Mahā Moggallāna suy nghĩ như sau: "Vị thiên này đang sống quá buông lung. Ta hãy làm cho vị ấy khởi lên cảm giác khẩn trương?" Rồi Tôn giả Mahā Moggallāna thực hiện một thần thông như vậy, với đầu ngón chân của mình, Ngài làm cho cung điện Vejayanta rung chuyển, chấn động và rung động. [^400] [254] Sakka và Thiên vương Vessavana và chư thiên ở cõi Ba Mươi Ba tràn đầy kinh ngạc và sửng sốt, và họ nói: "Thưa các ngài, thật là kỳ diệu, thật là phi thường, vị sa môn có thần lực và oai lực như thế nào, mà với đầu ngón chân của mình, Ngài làm cho cõi trời rung chuyển, chấn động và rung động!"

12. Khi Tôn giả Mahā Moggallāna biết rằng Thiên chủ Sakka đã khởi lên cảm giác khẩn trương với tóc gáy dựng đứng, Ngài hỏi: "Này Kosiya, Thế Tôn đã nói tóm tắt với ngài về sự giải thoát nhờ đoạn tận ái như thế nào? Thật tốt nếu chúng tôi cũng có thể được nghe lời dạy đó."

"Thưa Tôn giả Moggallāna, tôi đã đi đến Thế Tôn, và sau khi đảnh lễ Ngài, tôi đứng sang một bên và bạch rằng: 'Bạch Thế Tôn,...[như trong đoạn 2]...của chư thiên và loài người?' Khi điều này được nói ra, thưa Tôn giả Moggallāna, Thế Tôn đã nói với tôi: 'Này Thiên chủ,... [như trong đoạn 3]...của chư thiên và loài người.' Đó là cách Thế Tôn đã nói tóm tắt với tôi về sự giải thoát nhờ đoạn tận ái, thưa Tôn giả Moggallāna."

13. Rồi Tôn giả Mahā Moggallāna hoan hỷ, tùy hỷ với lời của Thiên chủ Sakka. [255] Rồi, nhanh như một người lực sĩ duỗi cánh tay đang co lại, hay co cánh tay đang duỗi ra, Ngài biến mất khỏi chư thiên ở cõi Ba Mươi Ba và xuất hiện ở Đông Viên trong lâu đài của mẹ Migāra.

14. Rồi, ngay sau khi Tôn giả Mahā Moggallāna đi khỏi, các thị giả của Thiên chủ Sakka hỏi Ngài: "Thưa Ngài, đó có phải là bậc Đạo sư của Ngài, Thế Tôn không?" - "Không, thưa các ngài, đó không phải là bậc Đạo sư của tôi, Thế Tôn. Đó là một trong những người bạn đồng tu phạm hạnh của tôi, Tôn giả Mahā Moggallāna." [^401] - "Thưa Ngài, thật là một lợi ích cho Ngài khi người bạn đồng tu phạm hạnh của Ngài có thần lực và oai lực như vậy. Ôi, Thế Tôn là bậc Đạo sư của Ngài thì còn hơn thế nữa!"

15. Rồi Tôn giả Mahā Moggallāna đi đến Thế Tôn, và sau khi đảnh lễ Ngài, Ngài ngồi xuống một bên và bạch rằng: "Bạch Thế Tôn, Thế Tôn có nhớ đã nói tóm tắt - với một vị thiên danh tiếng nào đó có rất nhiều tùy tùng - về sự giải thoát nhờ đoạn tận ái không?"

"Ta có nhớ đã làm như vậy, này Moggallāna. Ở đây, Thiên chủ Sakka, đã đến Ta, và sau khi đảnh lễ Ta, vị ấy đứng sang một bên và hỏi: 'Bạch Thế Tôn, tóm lại làm thế nào một vị tỳ kheo được giải thoát nhờ đoạn tận ái, đạt đến cứu cánh tối thượng, an ổn tối thượng khỏi các ràng buộc, phạm hạnh tối thượng, mục tiêu tối thượng, là bậc tối thượng giữa chư thiên và loài người?' Khi điều này được nói ra, Ta đã nói với vị ấy: 'Này Thiên chủ, ở đây, vị tỳ kheo nghe rằng không có gì đáng để chấp thủ. Khi vị tỳ kheo nghe rằng không có gì đáng để chấp thủ, vị ấy trực tiếp biết tất cả; sau khi trực tiếp biết tất cả, vị ấy liễu tri tất cả; sau khi liễu tri tất cả, bất cứ cảm thọ nào vị ấy cảm thấy, dù lạc thọ, khổ thọ hay bất khổ bất lạc thọ, vị ấy an trú quán vô thường trong các cảm thọ ấy, quán ly tham, quán đoạn diệt, quán xả ly. Quán như vậy, vị ấy không chấp thủ bất cứ thứ gì trên đời. Khi không chấp thủ, vị ấy không dao động. Khi không dao động, vị ấy tự mình chứng đạt

Niết Bàn. Vị ấy hiểu rõ: "Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành, [256] những việc cần làm đã làm xong, không còn trở lại trạng thái nào nữa." Tóm lại là như vậy, này Thiên chủ, vị tỳ kheo được giải thoát nhờ đoạn tận ái...là bậc tối thượng giữa chư thiên và loài người.' Đó là cách Ta nhớ đã nói tóm tắt với Thiên chủ Sakka, về sự giải thoát nhờ đoạn tận ái."

Đó là những gì Thế Tôn đã nói. Tôn giả Mahā Moggallāna hoan hỷ, tùy hỷ với lời Thế Tôn dạy.

Từ ngữ:

• tỳ kheo / bhikkhu / monks: Nhà sư, người nam xuất gia tu hành theo Phật giáo.
• chấp thủ / adhering / clinging: Bám víu, gắn bó vào một điều gì đó, coi đó là của mình, là ta, là tự ngã của ta.
• liễu tri / fully understands / fully understanding: Hiểu biết một cách trọn vẹn, thấu đáo, không còn gì nghi ngờ.
• Niết Bàn / Nibbāna / Nirvana: Trạng thái chấm dứt hoàn toàn khổ đau và luân hồi, mục tiêu tối thượng của Phật giáo.
• Thiên chủ Sakka / Sakka, ruler of gods / Sakka: Vua của các vị trời ở cõi trời Ba Mươi Ba.
• cõi trời Ba Mươi Ba / Thirty-three / The Heaven of the Thirty-Three: Một trong các cõi trời trong Phật giáo.
• a-tu-la / titans / Asuras: Một loại chúng sinh có sức mạnh, thường tranh đấu với chư thiên.
• Thiên vương Vessavana / Vessavana / Vaisravana: Một trong bốn vị Thiên vương, cai quản phương Bắc.